İL İDARESİ KANUNU
Kanun Numarası : 5442
Kabul Tarihi : 10/6/1949
Yayımlandığı R. Gazete :
Tarih : 18/6/1949 Sayı : 7236
Yayımlandığı Düstur :Tertip
: 3 Cilt : 30 Sayfa : 1477
*
* *
Bu Kanun ile ilgili olarak
Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren
yönetmelik için,
"Yönetmelikler Külliyatı"nın kanunlara göre
düzenlenen nümerik fihristine
bakınız.
*
* *
BÖLÜM : I
Mülki İdare Bölümlerinin
Kuruluşları
Madde 1 – (Değişik: 12/5/1964
- 469/1 md.)
Türkiye, merkezi idare kuruluşu
bakımından coğrafya durumuna, iktisadi şartlara ve kamu hizmetlerinin
gereklerine göre illere; iller ilçelere ve ilçeler de bucaklara bölünmüştür.
Madde 2 – İl, ilçe ve bucak kurulması, kaldırılması, adlarının,
bağlılıklarının, merkez ve sınırlarının belirtilmesi ve değiştirilmesi aşağıda
gösterilen şekilde yapılır:
A) İl ve ilçe kurulması, kaldırılması,
merkezlerinin belirtilmesi, adlarının değiştirilmesi, bir ilçenin başka bir
il'e bağlanması kanun ile;
B) Bucak kurulması, kaldırılması,
merkezinin belirtilmesi, il ilçe ve bucak sınırlarının ve bucak adlarının değiştirilmesi
bir köyün veya kasabanın veya bucağın başka bir il ve ilçeye bağlanması, mühim
mevki ve tabii arazi adlarının değiştirilmesi İçişleri Bakanlığının kararı ve
Cumhurbaşkanının tasdiki ile;
C) Yeniden köy kurulması veya
yerinin değiştirilmesi Bayındırlık ve Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlıklarının
mütalaası alınmak suretiyle;
Ç) Köy ve kasabaların aynı ilçe
içinde bir bucaktan başka bir bucağa bağlanması, köy adlarının değiştirilmesi,
köylerin birleştirilmesi ve ayrılması, bir köy, mahalle veya semtin o köyden
ayrılıp başka bir köy ile birleştirilmesi İçişleri Bakanlığının tasvibiyle yapılır.
D) (Değişik: 11/5/1959 -
7267/1 md.) Kaza kurulmasında ve kaldırılmasında, bir kazanın başka bir
vilayete bağlanmasında ve merkezinin belirtilmesinde, sınırlarının
—————————
(1) Bu Kanunun düzenlediği
atama usulüne dair konularda 23/4/1981 tarih ve 2451 sayılı Kanunun 2 - 5 inci
maddelerine bakınız.
(2) Bu Kanunun, 10 Mart 1983
tarih ve 2803 sayılı Kanuna aykırı hükümlerinin Jandarma Teşkilatı için
uygulanmayacağı aynı Kanunun 25 inci maddesi ile hükme bağlanmıştır.
(3) Bu Kanunda, 22/2/2005
tarihli ve 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu hükümlerine aykırılık bulunması
durumunda, 5302 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanacağı, söz konusu Kanunun 70
inci maddesi ile hüküm altına alınmıştır.
2222
değiştirilmesinde ve (B, C, Ç) fıkralarında
yazılı hallerde ilgili vilayetler idare heyetleriyle umumi meclislerinin
mütalaaları alınır.
(Mülga cümle: 2/3/2014 -
6529/16 md.)
E) İllere, ilçelere, bucaklara,
merkez yapılan şehir, kasaba veya köyün adı verilir. Şu Kadar ki, bunların coğrafi
veya tarihi bir sanı varsa o da isim olarak verilebilir.
BÖLÜM: II
İl İdaresi
Madde 3 – (DeğiĢik: 12/5/1964
- 469/1 md.)
İllerin idaresi yetki genişliği
esasına dayanır.
İllerde genel idare teşkilatı
il, ilçe ve bucak bölümlerine uygun olarak düzenlenir.
Belli kamu hizmetlerinin
görülmesi amacı ile, birden çok ili içine alan çevrede, bu hizmetler için yetki
genişliğine sahip kuruluşlar meydana getirilebilir.
Madde 4 – İl genel idaresinin başı ve mercii validir. Bakanlıkların
kuruluş kanunlarına göre illerde lüzumu kadar teşkilat bulunur. Bu teşkilatın
her birinin başında bulunanlar il idare şube başkanlarıdır. Bunların emri altında
çalışanlar ilin ikinci derecede memurlarıdır. Bu teşkilat valinin emri altındadır.
Hakimler Kanunu ile İcra ve İflas
Kanununda yazılı yargıç, Cumhuriyet savcısı ve yargıç sınıfında bulunanlarla bu
kanunlarda yazılı adalet memurları, askeri birlikler, askeri fabrika ve
müesseseler, askerlik daire ve şubeleri bu madde hükmünden müstesnadır
Madde 5 – İllerde, valilerin tayin ve tesbit ettiği işlerde yardımcılığını
ve valinin bulunmadığı zamanlarda vekilliğini yapmak üzere vali muavinleri
bulunur. Valiliğin yazı işlerinin düzenlenmesinden de vali muavini sorumludur.
Vali muavini, en az altı yıl
kaymakamlıkta bulunmuş ve bu hizmetin iki yılını doğuda geçirmiş olanlardan
tayin edilir.
I - İl memurlarının tayin
usulü
Madde 6 – Valiler, İçişleri Bakanlığının inhası, Bakanlar
Kurulunun kararı ve Cumhurbaşkanının tasdiki ile tayin olunurlar. Vali
tayininde 3656 sayılı kanun hükümleri cari değildir.
(Ek fıkra: 1/7/2006-5540/3
md.) Mülkî idare amirliği hizmetleri sınıfından
vali olarak atanacaklarda; birinci sınıfa yükselmiş ve birinci sınıfa
yükseldikten sonra birinci sınıfa yükselme niteliğini kaybetmemiş olma şartı
aranır.
Valiler, lüzumunda
tayinlerindeki usule göre kadro aylığı ile merkez emrine alınarak İçişleri
Bakanının tensip edeceği işlerde görevlendirilebilirler.
Madde 7 – Vali muavinleriyle hukuk işleri müdürleri, il idare şube
başkanları ve bulunan yerlerde il ve bölge muhakemat müdürleri ve Hazine
avukatları valilerin mütalaası alınarak Bakanlık veya tüzelkişiliği haiz genel
müdürlüklerin teşkilat kanunlarındaki hükümlere göre tayin edilirler.
Madde 8 – Yetiştirme ve ikmal kaynakları Bakanlıklar veya tüzel
kişiliği haiz genel müdürlüklere bağlı olup il genel teşkilatı içinde birden
fazla istihdam yerleri bulunan meslek, fen ve uzmanlık kadrolarına dahil
görevlerden :
A) İlçe idare şube başkanı sıfatını
haiz olanlarla il merkezinde Devlet gelir, giderlerinin ve mallarının tahakkuk,
tahsil, ödeme ve idaresiyle ilgili ikinci derecedeki müdürler, şube şefleri ve
kontrol memurları, nakit muhasipleriyle, lise, orta ve o derecelerdeki okul
müdür ve öğretmenleri, hastaneler mütehassıs hekimleri, Bakanlıklar veya
tüzelkişiliği haiz genel müdürlükler tarafından tayin edilirler.
2223
B) Bunun dışında kalan bütün
memurlar Bakanlıklar veya tüzelkişiliği haiz genel müdürlükler tarafından
valilik emrine tayin edilerek il idare şube başkanının inhası üzerine valiler
tarafından istihdam yerleri tesbit olunur;
C) Yukardaki fıkralarda yazılı
bütün memurların lüzumu halinde il içinde nakil ve tahvilleri mensup olduğu il
idare şube başkanlarının inhası üzerine valiler tarafından icra edilmekle
beraber mensup oldukları Bakanlıklar veya genel müdürlüklere sebepleriyle
bildirilir.
Yukarda (A, B) fıkraları dışında
kalan il merkez teşkilatına bağlı memurlar ilgili idare şube başkanının inhası
ile valiler tarafından tayin, nakil ve tahvil olunurlar.
Tayin, nakil ve tahviller için
gereken yolluk ödenekleri bütçe yılı başında ilgili Bakanlık veya genel
müdürlüklerce valiler emrine gönderilir.
II - Valilerin hukuki
durumları, görev ve yetkileri
Madde 9 – Vali, ilde Devletin ve Hükümetin temsilcisi ve ayrı ayrı
her Bakanın mümessili ve bunların idari ve siyasi yürütme vasıtasıdır.
Bu sıfatla :
A) Valiler, ilin genel
idaresinden her Bakana karşı ayrı ayrı sorumludur. Bakanlar, Bakanlıklarına ait
işleri için valilere re'sen emir ve talimat verirler. Bakanlar, valiler hakkında
Bakanlar Kuruluna taltif ve tecziye teklifinde bulunabilirler.
B) Bakanlıklar ve tüzelkişiliği
haiz genel müdürlükler, il genel idare teşkilatına ait bütün işleri doğrudan doğruya
valiliklere yazarlar. Valilikler de illere ait işler için ilgili Bakanlık veya
tüzelkişiliği haiz genel müdürlüklerle doğrudan doğruya muhaberede bulunurlar.
Ancak valiler hesabata ve teknik hususlara ait işlerde idare şube başkanlarına
vali adına imza yetkisi verebilirler.
C) Vali, kanun, tüzük,
yönetmelik ve Hükümet kararlarının neşir ve ilanını ve uygulanmasını sağlamak
ve Bakanlıkların talimat ve emirlerini yürütmekle ödevlidir. Bu işlerin
gerçekleştirilmesi için gereken bütün tedbirleri almıya yetkilidir.
Ç) Kanun, tüzük, yönetmelik ve
Hükümet kararlarının verdiği yetkiyi kullanmak ve bunların yüklediği ödevleri
yerine getirmek için valiler genel emirler çıkarabilir ve bunları ilan ederler.
D) Vali, dördüncü maddenin son fıkrasında
belirtilen adli ve askeri teşkilat dışında kalan bütün Devlet daire, müessese
ve işletmelerini, özel işyerlerini, özel idare, belediye köy idareleriyle
bunlara bağlı tekmil müesseseleri denetler, teftiş eder.
Bu denetleme ve teftişi Bakanlık
veya genel müdürlük müfettişleriyle veya bu dairelerin amir ve memurlariyle de
yaptırabilir.
E) İlin her yönden genel idare
ve genel gidişini düzenlemek ve denetlemekten sorumludur.
F) Vali, ilde teşkilatı veya
görevli memuru bulunmıyan işlerin yürütülmesini, bu işlerin görülmesiyle yakın
ilgisi bulunan her hangi bir idare şube veya daire başkanından istiyebilir. Bu
suretle verilen işlerin yapılması mecburidir.
G) Vali, il içindeki idare ve
müesseselerde çalışan uzman veya fen kollarına dahil memur ve müstahdemlerden
asli vazifelerine halel getirmemek şartiyle ilin genel ve mahalli hizmetlerine
müteallik işlerin görülmesini istiyebilir. Bu memurlar verilen işleri yapmakla
ödevlidirler. Vali, keyfiyetten ilgili Bakanlığa ve tüzelkişiliği haiz genel
müdürlüğe bilgi verir.
H) Vali, Devlet gelirlerinin
tahakkuk ve tahsilini ve ödeme işlerinin muntazam bir şekilde yapılmasını ve
gelir kaynaklarının gelişmesini sağlamak için tedbirler alır ve uygular,
lüzumunda bu maksatla ilgili Bakanlıklara ve genel müdürlüklere tekliflerde
bulunur.
2224
İ) Vali, Devlet, il, belediye,
köy ve diğer kamu tüzelkişiliklerine ait genel ve özel mülklerin yangın ve
benzeri tehlikelere karşı korunmasını, iyi halde tutulmasını, değerlenmesini ve
iyi halde idaresini sağlıyacak tedbirlerin uygulanmasını ilgililerden ister ve
denetler.
J) Vali, il, ilçe, bucak
merkezlerinde ve çevrelerinde kiralı, kirasız binalarda vazife gören bütün
Devlet dairelerini mahallin hizmet şartlarına ve Hazine menfaatine en uygun şekilde
bir veya birkaç binada toplamak üzere gereken tedbirleri aldırır ve uygulanmasını
denetler.
K) Vali, Cumhuriyet Bayramında
ilde yapılacak resmi törenlere başkanlık yapar ve tebrikleri kabul eder.
Madde 10 – A) (Mülga: 14/7/2004-5219/5 md.)
B) Vali, ceza ve tevkif
evlerinin muhafazasını ve Cumhuriyet savcısiyle birlikte hükümlü ve tutukluların
sağlık şartlarını gözetim ve denetimi altında bulundurur.
C) (Mülga: 23/1/2008-5728/578
md.)
D) (Mülga: 14/7/2004-5219/5 md.)
E) (Mülga: 23/1/2008-5728/578
md.)
Madde 11 – A) Vali, il sınırları içinde bulunan genel ve özel
bütün kolluk kuvvet ve teşkilatının amiridir. Suç işlenmesini önlemek, kamu
düzen ve güvenini korumak için gereken tedbirleri alır. Bu maksatla Devletin
genel ve özel kolluk kuvvetlerini istihdam eder, bu teşkilat amir ve memurları
vali tarafından verilen emirleri derhal yerine getirmekle yükümlüdür.
B) Memleketin sınır ve kıyı
emniyetini ve sınır ve kıyı emniyetiyle ilgili bütün işleri, yürürlükte bulunan
hükümlere göre sağlar ve yürütür.
C) İl sınırları içinde huzur ve
güvenliğin, kişi dokunulmazlığının, tasarrufa müteaallik emniyetin, kamu esenliğinin
sağlanması ve önleyici kolluk yetkisi valinin ödev ve görevlerindendir.
Bunları sağlamak için vali gereken
karar ve tedbirleri alır. Bu hususta alınan ve ilan olunan karar ve tedbirlere
uymıyanlar hakkında 66 ncı madde hükmü uygulanır.
Ç) Jandarma, polis, gümrük
muhafaza ve diğer özel kolluk kuvvetlerinin bütün ast ve üstlerinin il içine
munhasır olmak üzere geçici veya sürekli olarak vali tarafından yerleri değiştirilebilir
ve bundan hemen İçişleri, Gümrük ve Tekel Bakanlıklarına bilgi verir.
D) (Değişik: 29/8/1996 -
4178/1 md.) Valiler, ilde çıkabilecek veya çıkan olayların, emrindeki
kuvvetlerle önlenmesini mümkün görmedikleri veya önleyemedikleri; aldıkları
tedbirlerin bu kuvvetlerle uygulanmasını mümkün görmedikleri veya uygulayamadıkları
takdirde, diğer illerin kolluk kuvvetleriyle bu iş için tahsis edilen diğer
kuvvetlerden yararlanmak amacıyla, İçişleri Bakanlığından ve gerekirse Jandarma
Genel Komutanlığının veya Kara Kuvvetleri Komutanlığının sınır birlikleri dahil
olmak üzere en yakın kara, deniz ve hava birlik komutanlığından mümkün olan en
hızlı vasıtalar ile müracaat ederek yardım isterler. Bu durumlarda ihtiyaç
duyulan kuvvetlerin İçişleri Bakanlığından veya askeri birliklerden veya her
iki makamdan talep edilmesi hususu, yardım talebinde bulunan vali tarafından
tak-
2225
dir edilir. Valinin yaptığı yardım
istemi geciktirilmeksizin yerine getirilir. Acil durumlarda bu istek sonradan
yazılı şekle dönüştürülmek kaydıyla sözlü olarak yapılabilir.
Vali tarafından askeri
birliklerden yardım istenmesi halinde; muhtemel olaylar için istenen askeri
kuvvet, valinin görüşü alınarak olaylara hızla el koymaya uygun yerde, cereyan
eden olaylar için ise olay yerinde hazır bulundurulur. (DeğiĢik cümle:
17/6/2003-4897/1 md.) Olayların niteliğine göre istenen askerî kuvvetin çapı,
vali ile koordine edilerek askerî birliğin komutanı tarafından, görevde kalış
süresi, askerî birliğin komutanı ile koordine edilerek vali tarafından
belirlenir. Askeri kuvvetin müstakilen görevlendirilmesi durumunda; verilen
görev askeri kuvvet tarafından kendi komutanının sorumluluğu altında ve onun
emir ve talimatlarına göre Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanununda
belirtilen yetkiler ile kolluk kuvvetlerinin genel güvenliği sağlamada sahip
olduğu yetkiler kullanılarak yerine getirilir. Güvenlik kuvvetleri ile yardıma
gelen askeri kuvvet arasında işbirliği ve koordinasyon, yardıma gelen askeri
birliğin komutanının da görüşü alınarak vali tarafından tespit edilir. Ancak,
bu askeri birliğin belirli görevleri jandarma ya da polis ile birlikte yapması
halinde komuta, sevk ve idare askeri birliklerin en kıdemli komutanı tarafından
üstlenilir. Birden fazla ili içine alan olaylarda ilgili valilerin isteği
üzerine aynı veya farklı askeri birlik komutanlarından kuvvet tahsis edilmesi
durumunda iller veya kuvvetler arasında işbirliği, koordinasyon, kuvvet kaydırması,
emir komuta ilişkileri ve gerekli görülen diğer hususlar yukarıda belirtilen
hükümler çerçevesinde Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek esaslara göre
yürütülür. Bu esasların uygulanmasında, işbirliği ve koordinasyon sağlamak amacıyla
gerekli görülen hallerde İçişleri Bakanı ilgili valilerden birini geçici olarak
görevlendirir. Olayların sınır illerinde veya bu illere mücavir bölgelerde
cereyan etmesi ve eylemcilerin eylemlerini müteakip komşu ülke topraklarına sığındıklarının
tespit edilmesi durumunda valinin talebi üzerine ilgili komutan eylemcileri ele
geçirmek veya tesirsiz hale getirmek maksadı ile, her defasında Genelkurmay Başkanlığı
kanalı ile Hükümetin müsaadesi tahtında, ihtiyaca göre kara, hava, deniz
kuvvetleri ve Jandarma Genel Komutanlığı unsurları ile komşu ülkelerin
mutabakatı alınmak suretiyle mahdut hedefli sınır ötesi harekat planlayıp icra
edebilir. (DeğiĢik Cümle: 13/7/2013-6496/ 16 md.) Bu fıkra uyarınca
görevlendirilen Türk Silahlı Kuvvetleri birliklerinin, bu fıkra kapsamındaki
faaliyetleri, askerlik hizmet ve görevlerinden sayılır.Yukarıda belirtilen
hususlar nedeniyle doğan acil ve zaruri ihtiyaçları karşılamak amacıyla yapılacak
harcamalar Bakanlar Kurulunca uygun görülecek fonlardan yapılacak aktarmalar ve
İçişleri Bakanlığı bütçesine konulan ödenekten yapılır.(1) Her yıl İçişleri
Bakanlığı bütçesine aktarılacak olan paraların illere dağıtımı ve kullanımı ile
ilgili esaslar İçişleri Bakanlığınca belirlenir. Bu madde uyarınca kuruluş ve
kişilerden sağlanan ve satın alınan malzeme, araç ve gereçlerin satın alma,
kira ve kullanım bedelleri ile işçi ücretleri ve benzeri giderler için ödeme
emri beklenmez. İçişleri Bakanı veya valinin onayı yeterli sayılır. (...) (2) Ödemeler usul
ve esasları Maliye Bakanlığının görüşü alınarak İçişleri Bakanlığınca yürürlüğe
konulacak bir yönetmelikle düzenlenir.(3)
——————————
(1) Anayasa Mahkemesinin
6/1/1999 tarih ve E.: 1996/68, K.: 1999/1 sayılı kararı ile; bu tümcenin “kanun
ve kanun hükmünde kararnamelerle kurulan fonlardan yapılacak aktarmalar” yönünden
Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline karar verilmiş ve iptal Kararı,
19/1/2002 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
(2) Bu tümcede yer alan “Bu
harcamalar 1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanunu ve 832 sayılı Sayıştay Kanunu
hükümlerine tabi değildir.” kuralı, Anaya Mahkemesinin 6/1/1999 tarih ve E.:
1996/68, K.: 1999/1 sayılı kararı ile iptal edilmiş ve iptal Kararı, 19/1/2002
tarihinde yürürlüğe girdiğinden bu kural metinden çıkarılmıştır.
(3)13/7/2013 Trihli ve 6496
sayılı Kanunun 16 ncı maddesi ile bu paragrafın altıncı cümlesinde yer alan
“Genelkurmay Başkanlığı ile İçişleri Bakanlığı” ibaresi “Bakanlar Kurulu” şeklinde
değiştirilmiştir.
2226
E) Devlete, özel idareye,
belediye ve köylere ait olan veya bunlara bağlı bulunan veya bunların gözetim
ve denetimi altında iş gören daire ve müesseselerle diğer bütün gerçek ve
tüzelkişiler tarafından işletilen mali, ticari, sınai ve iktisadi müesseseler,
işletmeler, ambarlar, depolar ve sair uzman, fen adamı, teknisyen, işçi gibi
personel bulunduran yerler Devlet ve memleket emniyet ve asayişi ve iş hayatının
düzenlenmesi bakımından valinin gözetim ve denetimi altındadırlar.
Buralarda bulunan ve çalışanların
kimlik ve nitelikleri hakkında valiler bu yerlerden bilgi istiyebilirler. İstenilen
bilgiler hemen verilir.
F) Valiler, halkın askerlik
muameleleri hakkındaki müracaat ve şikayetlerini kabul ederler. Askerlik şubelerine
ve dairelerine yazarlar Cevabı kafi görmedikleri takdirde askerlik şubelerinin
bağlı bulunduğu bölge, tümen veya korkomutanlıklarına ve Milli Savunma Bakanlığına
müracaat ederler. Bu makamlar tarafından lazımgelen soruşturma yapılarak kanuni
gereği ifa edilir ve sonucundan valilere bilgi verilir.
Madde 12 – Valiler, Devlet genel ve özel hukuku hükümlerine ve
ikamet, seyahat, konsolosluk, ticaret ve seyrisefain mukavelelerine göre yabancıların
hukuki durumlarını ve deniz, kara ve hava ticaretlerini ilgilendiren işlerde
konsolosluklarla muhabere ve bunların müracaat ve ziyaretlerini kabul ederler.
III - Valilerin teftiş ve
denetleme yetkileri
Madde 13 – Vali, (Dördüncü maddenin son fıkrasında belirtilen adli
ve askeri daireler hariç) Bakanlıklar ve tüzelkişiliği haiz genel müdürlüklerin
il teşkilatında çalışan bütün memur ve müstahdemlerinin en büyük amiridir.(1)
Bu sıfatla :
A) Memur ve müstahdemlerin çalışmalarına
nezaret eder.
B) Teşkilatın işlemesini
denetler.
C) (DeğiĢik: 12/5/1964 -
469/1 md.) Memurin Kanunundaki usulüne göre savunmasını aldıktan sonra
uyarma, kınama ve beş günlüğe kadar aylıktan kesme cezaları vererek uygular.
Daha ağır disiplin cezaları verilmesi için özel kanunu hükümlerine göre teklif
ve taleplerde bulunabilir.
Yetkili disiplin mercileri
valinin teklif ve talebini inceleyerek bir karara bağlamaya mecburdur.
Valilerce re'sen verilen
cezalar, kesindir. Bu cezalar tebliğ tarihinden itibaren sicile geçer.
Ç) Tayinleri merkeze ait il
memurlarının yıllık mezuniyetleri valiliğin iş'arı üzerine mensup oldukları
Bakanlık veya tüzelkişiliği haiz genel müdürlükçe verilir. Bu memurlara acele
hallerde valilerce 15 güne kadar mezuniyet verilir ve ilgili makamlara
bildirilir.
——————————
(1) Danıştay 5. Dairesinin
30/6/1977 gün ve E. 1974/5278, K.1977/3905 sayılı kararında bu bent hükmünün,
"657 sayılı Kanunun değişik 237/b maddesi geregince, bu Kanuna aykırı hüküm
olması nedeniyle 30/11/1970 tarihinden itibaren uygulanma imkanını kaybettiği"
belirtilmiştir.
2226-1
D) Valiler, emir ve denetimi altında
bulunan teşkilatın aldığı kararla yaptığı muamelelerden şikayet edenlerin
müracaatlarını tetkik eder; memurun haksız veya kanunsuz muamelelerini görürse
hakkında kanuni muameleye başvurur.
İnceleme neticesinde vardığı
sonuca göre alacağı kararı derhal tatbik ettirir ve ilgiliye bildirir.
Madde 14 – (Mülga:
23/1/2008-5728/578 md.)
Madde 15 – Valiler, birkaç il'e şamil memuriyetlerin kendi illerindeki
işlerini de gözetim ve denetimine yetkilidirler.
Madde 16 – Valiler, denetlemeleri sırasında iş başında kalmalarında
mahzur gördükleri bütün memur ve müstahdemlere sorumluluğu altında işten
elçektirilebilirler ve hizmetin aksamaması için gereken tedbirleri aldırırlar.
Bu takdirde işi gerekçesiyle ait olduğu makama derhal bildirirler.
Madde 17 – Valiler, il içinde, denetim ve teftişleri altında
bulunmıyan bütün daire ve müesseselerde vukubulduğunu öğrendikleri yolsuzlukları
ilgili makamlara bildirirler. İlgili makamlar lazımgelen incelemeyi yaparak
kanuni gereğini ifa eder ve sonucundan valiye bilgi verirler.
Madde 18 – Valiler, vali muavini ile kaymakamların, il idare şube
başkanlarının ve il ve bölge muhakemat müdürlerinin, genel ve özel kolluk amirlerinin
birinci derecede, diğer memurların ikinci derecede sicil amiridirler.
Madde 19 – Valiler, genel ve özel kolluk mensuplarının mülki
ödevlerine dokunan ve disiplin cezası uygulanmasını gerektiren hallerini görür
ve öğrenirlerse 14 ncü maddenin (C) fıkrasındaki cezaları re'sen uygulıyacakları
gibi gerekirse özel kanunlarında yazılı diğer disiplin cezalarının uygulanmasını
da illerindeki genel ve özel kolluk kuvvetleri amirlerine emrederler. Kolluk
amirleri özel kanun ve tüzüklerine göre gerekli disiplin cezasını uygulıyarak
valiye bilgi verirler.
Madde 20 – Valiler, gereken hallerde il mensuplarına takdirname
verirler. Tayinleri merkeze ait olanlar hakkındaki takdir ve tecziye
muamelelerini ilgili makamlara bildirirler.
IV - Vali ile il idare şube
başkanlarının münasebetleri
Madde 21 – İl idare şube başkanları kendi şubelerine taallük eden
işlerin yürütülmesinden ve şubeleri memur ve müstahdemlerinin kanun, tüzük,
yönetmelik ve Hükümet kararlariyle belirtilen ödev ve görevlerinin sürat ve
intizamla yapılmasından valiye karşı sorumludurlar.
İl idare şube başkanlarının her
biri kanun, tüzük, yönetmelik ve Hükümet kararlarının verdiği ödev ve görevleri
ve valinin emirlerini yürüterek aldıkları işler üzerinde gereken incelemeleri
yaparak bilgi ve düşüncelerini zamanında bildirmek ve valinin istediği her
türlü malümatı vermekle ödevlidirler.
Madde 22 – İl idare şube başkanları ve kaymakamlar, kanun, tüzük,
yönetmelik, Hükümet kararları ve emirlerini uygulama sırasında istizana muhtaç
gördük-
2227
leri cihetleri validen sorarlar,
vali o meseleyi ait olduğu şube başkaniyle görüşüp inceledikten sonra bir
sonuca varamadığı takdirde keyfiyeti merciinden sorar ve alacağı cevaba göre
gereğini yapar.
Madde 23 – İl idare şube başkanları ve kaymakamlar vali tarafından
re'sen verilen emirlerin kanun, tüzük, yönetmelik ve Hükümet Kararlarına uygun
olmadığı içtihadında bulundukları takdirde keyfiyeti valiye yazarlar. Vali,
emrin mevzuata uygun bulunduğunda israr ederse yazılı olarak emir verir ve aynı
zamanda işi ilgili mercie yazar. Cevap gelinceye kadar valinin verdiği emir
kendi sorumluluğu altında uygulanır.
Madde 24 – Vali, yılda dört defadan az olmamak üzere lüzum gördüğü
zamanlarda idarede birliğin sağlanması, işlerin gözden geçirilerek düzenleştirilmesi,
teşkilatın ahenkli çalışması için gereken tedbirlerin alınmasını görüşmek ve
kararlaştırmak amaciyle idare şube başkanlarını heyet halinde toplar. Bu
toplantıda alınan kararların yürütülmesi bütün idare şubeleri için mecburidir.
Bu görüşmelerde istihsalin artırılması,
ticaret ve ulaştırma işlerinin kolaylaştırılması ve geliştirilmesi, çiftçinin
kalkındırılması, umumi refahın sağlanması gibi konular üzerinde gerekli
tedbirler planlaştırılır.
Bu toplantılara kaymakamlar ve
belediye ve ticaret ve ziraat odası başkanlariyle diğer memur ve ilgililer çağrılabilir.
Madde 25 – Valiler, ilin yönetim, ekonomi, sağlık ve sosyal yardım,
kültür ve bayındırlık işleriyle ilgili hizmetlerin ahenkli olarak yürütülmesi
için alınması gereken en uygun tedbirler görüşülmek üzere kaymakamları yılda
bir defa toplantıya çağırır.
İşler, önemlerine ve eldeki
imkanlara göre sıralanarak programlanır ve ilçeye düşen vazifeler ayrılır ve
bir yıl önceki programın uygulama neticeleri gözden geçirilir.
V - Devir ve teftiş
Madde 26 – Valiler, her yıl münasip gördükleri zamanlarda ilin
bütün ilçe ve bucaklarını ve sırasiyle programa alınan köylerini ve il içindeki
teşkilatı teftiş ederler. Halkın dilek ve ihtiyaçlarını yerli yerinde gözden
geçirerek gereğini yaparlar.
İlin idari, mali, ekonomik,
kültürel, sağlık ve sosyal durumu ve Hükümetçe alınmış bulunan karar ve
tedbirlerin sonuçları ve bunların halk üzerindeki etkileri hakkında yıl sonunda
veya lüzum gördükleri sair zamanlarda ilgili Bakanlıklara rapor verirler.
BÖLÜM: III
İlçe İdaresi ve Teşkilatı
Madde 27 – İlçe genel idaresinin başı ve mercii kaymakamdır.
Kaymakam, ilçede Hükümetin
temsilcisidir. İlçenin genel idaresinden kaymakam sorumludur. Bakanlıkların
kuruluş kanunlarına göre ilçede lüzumu kadar teşkilatı bulunur. Bu teşkilat
(Dördüncü maddenin son fıkrasında belirtilen adli ve askeri teşkilat hariç)
kaymakamın emri altındadır .
Madde 28 – İlçedeki genel idare teşkilatının başında bulunanlar
ilçe idare şube başkanlarıdır. Bunların emri altında çalışanlar ilçenin ikinci
derecede memurlarıdır.
1 - İlçe memurlarının tayin
usulü
Madde 29 – Kaymakamlar, İçişleri Bakanlığı Müdürler Encümeninin
intihabı ve Bakanın tasvibi üzerine müşterek karar ve Cumhurbaşkanının tasdikıyla
tayin olunur.
(Ek: 26/3/2002-4748/1 md.) Kaymakamlığa sadece mülki idare amirliği hizmetleri sınıfından
olanlar vekalet edebilir.
2228
Madde 30 – Sekizinci maddenin (A) fıkrası haricinde kalan ilçe
idare şube başkanları il idare şube başkanlarının inhası üzerine valilerce
tayin ve aynı usule göre nakil ve tahvil edilirler. İlçenin sekizinci maddenin
(B) fıkrası dışında kalan memurları ilçe idare şube başkanlarının inhası
üzerine kaymakamlarca tayin ve memuriyetleri valilerce tasdik ve aynı usule
göre nakil ve tahvil olunurlar.
II - Kaymakamların hukuki durumları,
görev ve yetkileri
Madde 31 – A) Kaymakam, kanun, tüzük yönetmelik ve Hükümet
kararlarının neşir ve ilanını, uygulanmasını sağlar ve bunların verdiği
yetkileri kullanır ve ödevleri yerine getirir. Kaymakam, valinin talimat ve
emirlerini yürütmekle ödevlidir;
B) Valiler, ilçeye ait bütün işleri
doğrudan doğruya kaymakama yazarlar. Kaymakamlar da ilçenin işleri hakkında bağlı
bulundukları valilerle muhaberede bulunurlar. Ancak olağanüstü hallerde
kaymakamlar İçişleri Bakanlığı ve diğer Bakanlıklarla muhabere edebilirler ve
bu muhaberelerden valiye bilgi verirler;
C) Kanun, tüzük, yönetmelik ve
Hükümet kararları ve bunlara dayanılarak valiler tarafından verilecek talimat
ve emirler ilçe idare, şube başkanlarına kaymakamlar yolu ile tebliğ olunur;
Ç) Kaymakamlar, dördüncü
maddenin son fıkrasında belirtilen daire ve müesseseler dışında kalan bütün
Devlet daire ve müessese ve işletmelerini ve özel işyerlerini, özel idare,
belediye ve köy idareleriyle bunlara bağlı tekmil müesseseleri denetler ve
teftiş ederler. Bu teftiş ve denetlemeyi bizzat veya idare şube başkanları veya
validen talep edeceği Bakanlık veya tüzelkişiliği haiz genel müdürlük müfettişleri
vasıtasiyle ortaokul veya bu dereceli öğretim müesseselerini de bizzat veya
ilgili müfettişleri marifetiyle denetler;
D) Kaymakam, denetlemesi sırasında
iş başında kalmalarında mahzur gördüğü ilçe idare şube başkanlarını valinin
muvafakatiyle, diğer memur ve müstahdemleri re'sen sorumluluğu altında işten el
çektirebilir.
E) Kaymakam, ilçenin her yönden
genel idare ve genel gidişini düzenlemek ve denetlemekten sorumludur;
F) Kaymakam, ilçede teşkilatı ve
görevli memuru bulunmıyan işlerin yürütülmesini, bu işlerin görülmesiyle yakın
ilgisi bulunan herhangi bir idare veya daire başkanlığından isteyebilir. Bu
suretle verilen işlerin yapılması mecburidir;
G) Kaymakam, ilçedeki idare,
daire ve müesseselerde çalışan uzman veya fen kollarına dahil memur ve
müstahdemlerden ilçenin genel ve mahalli hizmetlerine ilişkin işlerin
görülmesini asli vazifelerine halel getirmemek şartiyle valiliğe teklif
suretiyle istiyebilir. Valilikten alınacak emir üzerine bu memurlar verilen işleri
yapmakla ödevlidirler;
H) Kaymakam, ilçe memurlarının
çalışmalarını ve teşkilatın işlemesini gözetim ve denetimi altında bulundurur;
I) (Değişik: 12/5/1964 -
469/1 md.) Kaymakam, ilçenin idare şube başkanlariyle ikinci derecedeki
memurlarına, genel ve özel kolluk amir ve memurlarına Memurin Kanundaki usulüne
göre savunmasını aldıktan sonra uyarma, kınama cezaları verir ve uygular. Daha
ağır disiplin cezaları verilmesi için özel kanunu hükümlerine göre teklif ve
talepte bulunabilir.
Kaymakamlarca re'sen verilen
cezalar kesindir.
Bu cezalar tebliğ tarihinden
itibaren sicile geçer.
Kaymakam, ilçe memurlarına
takdirnamede verebilir.(1)
—————————
(1) Bu bent için, bu Kanunun
13 üncü maddesinin dipnotuna bakınız.
2229
J) Kaymakam, ilçe idare şube başkanlarına
acele hallerde (8 güne kadar) ve tayini kendisine ait memurlara, Memurlar
Kanunundaki yıllık izin, süresine mahsup edilmek üzere bir aya kadar izin
verebilir. Tayinleri kaymakama ait olmıyan memur ve müstahdemlere izin
verilmezden önce kaymakamın mütalaası alınır;
K) Kaymakamlar, halkın askerlik
muameleleri hakkındaki müracaat ve şikayetlerini kabul ederler. Askerlik şubelerine
ve dairelerine yazarlar. Cevabı kafi görmedikleri takdirde keyfiyeti valiye
bildirirler;
L) Kaymakam, Cumhuriyet Bayramında
ilçede yapılacak resmi törenlere başkanlık yapar ve tebrikleri kabul eder.
Madde 32 – A) Kaymakam, ilçe sınırları içinde bulunan genel ve
özel kolluk kuvvet ve teşkilatının amiridir;
B) Suç işlenmesini önlemek, kamu
düzen ve güvenini korumak için gereken tedbirleri alır. Bu maksatla Devletin
genel ve özel kolluk kuvvetlerini istihdam eder. Kanun, tüzük, yönetmelik ve
Hükümet kararları hükümlerinin yürütülmesi için emirler verir. Bu teşkilat amir
ve memurları kaymakam tarafından verilen emirleri derhal yerine getirmekle
ödevlidir;
C) Kaymakam, memleketin sınır ve
kıyı emniyetiyle ilgili bütün işleri yürürlükte bulunan hükümlere göre sağlar
ve yürütür;
Ç) İlçe sınırları içinde huzur
ve güvenliğin, kişi dokunulmazlığının tasarrufa mütaallik emniyetin, kamu
esenliğinin sağlanması ve önleyici kolluk yetkisi kaymakamın ödev ve
görevlerindendir. Bunları sağlamak için kaymakam gereken karar ve tedbirleri alır;
Bu hususta alınan ve ilan edilen
karar ve tedbirlere uymıyanlar hakkında 66 ncı madde hükmü uygulanır;
D) Kaymakam, valinin tasvibiyle
ilçe genel ve özel kolluk kuvvetleri mensuplarının geçici veya sürekli olarak
yerlerini değiştirebilir;
E) (Değişik: 19/2/1980 -
2261/3 md.) Kaymakam, ilçe çevresinde çıkabilecek olayların emrindeki
kolluk kuvvetleriyle önlenmesine olanak bulunmayacağı kanısına varır veya ilçe
içindeki kolluk kuvetleriyle önlenemeyecek olağanüstü ve ani olaylar karşısında
kalırsa hemen valiye bilgi vererek yardım ister ve en yakın askeri (Kara, Deniz
ve Hava) komutanlara da haber verir;
Yardıma gelen askeri kuvvet bu
kanunun 11/D maddesi uyarınca kendisine verilecek görevi yerine getirir.
F) Devlete, Özel İdareye, belediye
ve köylere ait olan ve bunlara bağlı bulunan yahut bunların gözetim ve denetimi
altında iş gören daire ve müesseselerle diğer bütün gerçek ve tüzelkişiler
tarafından işletilen mali, ticari, sınai ve iktisadi müesseseler, işletmeler,
ambarlar, depolar ve sair uzman, fen adamı, teknisyen ve işçi gibi personel
bulunduran ve barındıran yerler Devlet ve memleket emniyet ve asayişi ve iş
hayatının düzenlenmesi bakımından kaymakamın gözetim ve denetimi altındadır.
Buralarda bulunan veya çalışanların
kimlik ve nitelikleri hakkında kaymakamlar bu yerlerden bilgi istiyebilir,
istenilen bilgiler hemen verilir.
Madde 33 – A) (Mülga: 14/7/2004-5219/5 md.)
B) Kaymakam, ceza ve
tevkifevlerinin muhafazasını ve Cumhuriyet savcısı ile birlikte hükümlü ve
tutukluların sağlık şartlarını gözetim ve denetimi altında bulundurur.
C) (Mülga: 14/7/2004-5219/5
md.)
2230
Madde 34 – Kaymakamlar, ilçe idare şube başkanlarının genel, özel
ve kolluk amirlerinin birinci derecede, diğer memurların ikinci derecede sicil
amiridirler.
Madde 35 – İlçe çevresindeki belediyelerin başkanlariyle köy
muhtarları, üst makamlara kendi idarelerinin iş ve ihtiyaçlariyle ilgili yazışmalarını
kaymakamlık vasıtasiyle yaparlar.
III - Devir ve teftiş
Madde 36 – Kaymakam, her yıl ilçenin bütün bucaklariyle köylerinin
en az yarısını ve ilçe içindeki teşkilatı teftiş eder.
Halkın dilek ve ihtiyaçlarını
yerli yerinde gözden geçirir ve gereğini yapar.
Devir ve teftişe çıkacağı zaman
valiyi haberdar eder. Devir ve teftiş sonucunu bir raporla valiye bildirir.
IV - Kaymakamın ilçe idare şube
başkanlariyle münasebetleri
Madde 37 – İlçe idare şube başkanları, kendi şubelerine taallük
eden kanun, tüzük, yönetmelik ve Hükümet kararlariyle kendi dairelerine tevdi
edilmiş olan görevlerin sürat ve intizam dahilinde görülmesinden doğrudan doğruya
kaymakama karşı sorumludur.
İlçe idare şube başkanları,
kaymakam tarafından verilen emirleri yerine getirmek ve tevdi edilen işler hakkında
gereken tetkikleri yaparak mütalaalarını zamanın da bildirmek ve istenilen her
türlü malümatı vermekle mükelleftirler.
Madde 38 – İdare şube başkanları kaymakam tarafından re'sen
verilen emrin kanun, tüzük, yönetmelik ve Hükümet kararlarına uygun olmadığı
içtihadında bulunurlarsa keyfiyeti kaymakama yazarlar. Kaymakam, işin mevzuata
uygun bulunduğunda ısrar ederse yazılı olarak emir verir ve aynı zamanda
keyfiyeti valiye de bildirir. Cevap gelinceye kadar kaymakamın emri sorumluluğu
altında uygulanır.
Madde 39 – Kaymakam, ilçede kanun, tüzük, yönetmelik ve Hükümet
kararlarının uygulanmasından doğan şikayetleri dinler, gerekli tedbirleri alır
ve emirleri verir.
Madde 40 – Kaymakam, lüzum gördüğü zamanlarda ilçe idare şube başkanlariyle
diğer memurları ve belediye ve ticaret ve ziraat odaları başkanlarını çeşitli işler
ve kanunların tatbikatı üzerinde görüşmek üzere heyet halinde toplar. Toplantılar
için yapılan çağrıya gelmemek vazifeden kaçınma sayılır. Toplantıda alınan
kararlar valiye bildirilir.
BÖLÜM : IV
I - Bucak idare ve teşkilatı
Madde 41 – Bucak; coğrafya, ekonomi, güvenlik ve mahalli hizmet
bakımlarından aralarında münasebet bulunan kasaba ve köylerden meydana gelen
bir idare bölümüdür.
Madde 42 – Bucak müdürü, bucakta en büyük Hükümet memuru ve
temsilcisidir. Bu sıfatla;
A) Bucağın genel idaresinden
sorumludur;
B) Kanun, tüzük, yönetmelik ve
Hükümet kararlarının yayınlanmasını ve uygulanmasını sağlar. Bunların kendisine
verdiği yetkileri kullanır ve ödevleri yerine getirir;
2231
C) Kaymakamlar, bucağa ait bütün
işleri doğrudan doğruya bucak müdürüne yazarlar. Bucak müdürleri bucağın bütün
işleri hakkında bağlı bulundukları kaymakamlıklarla muhabere ederler;
Ç) Kanun, tüzük, yönetmelik ve
Hükümet kararları ve bunlarla ilgili olarak verilecek emirler, bucak teşkilatına
dahil dairelere bucak müdürleri vasıtasiyle tebliğ olunur;
D) Dördüncü maddenin son fıkrasında
belirtilen adli ve askeri teşkilat dışında kalan bucak teşkilatına dahil daire
ve müesseseler, belediye ve köy idareleri bucak müdürünün gözetim ve teftişi
altındadır;
E) (Değişik: 12/5/1964 -
469/1 md.) Müdür,4 üncü maddenin son fıkrasında belirtilen adli ve askeri
teşkilat dışında kalan, gözetim ve teftişi altında bulunan bucak teşkilatına
dahil daire ve müesseselerin amir ve memurları ile genel ve özel kolluk amir ve
memurlarına Memurin Kanunundaki usulüne göre savunmalarını aldıktan sonra
uyarma cezası verir ve uygular. Bu ceza kesindir ve tebliğ tarihinden itibaren
sicile geçer. Daha ağır disiplin cezaIarı ile takdirname verilmesini gerektiren
hallerde vali ve kaymakama tekliflerde bulunur. (1)
F) Cumhuriyet Bayramlarında
bucakta yapılacak törene başkanlık yapar ve ziyaretleri kabul eyler.
Madde 43 – Bucağın güven ve düzeninin korunmasından bucak müdürü
sorumludur. Suç işlenmesini önlemek için gereken tedbirleri alır ve uygular.
Genel ve özel kolluk kuvvetleri bucak müdürünün emri altındadır.Bunlar müdürden
aldıkları emri yerine getirmeye mecburdurlar.
Madde 44 – Bucak müdürü, su baskını, kıtlık, yangın deprem gibi
afetlerde keyfiyeti kaymakama bildirmekle beraber hal ve vaziyetin icabettirdiği
bütün tedbirleri alır ve uygular. Silahlı ayaklanma, kanun ve tüzüklerin ve
bunlara müstenit emirlerin yürütülmesine karşı koymak gibi hallerde, kişi ve
mülk güven ve düzenini bozan sair beklenilmiyen olaylar karşısında kalındığı
takdirde bucak müdürü lüzumlu tedbirleri almak ve kolluk kuvvetlerini harekete
getirmekle beraber kaymakamı haberdar eder ve yardım ister. Bu gibi olağanüstü
hallerde kaymakam ile muhabere mümkün olmadığı takdirde en yakın idare üstüne
keyfiyeti bildirir ve valiliğin haberdar edilmesini ister.
Madde 45 – (Mülga:
23/1/2008-5728/578 md.)
Madde 46 – Bucak müdürü, her yıl bucağın bütün köy ve kasabalarını
en az birer kere dolaşarak halkın müracaat ve şikayetlerini dinler ve yetkileri
içindeki işleri yapar ve yapamadıklarını kaymakama bildirir.
II- Bucak müdür ve memurlarının
tayin şekilleri ve istihdam usulleri
Madde 47 – (Değişik: 9/7/1953
- 6125/1 md.)
Nahiye müdürleri İçişleri
Vekaletince 8 inci maddenin B fıkrasına göre valilikler emrine tayin olunurlar.
——————————
(1) Bu bent için, bu Kanunun
13 üncü maddesinin dipnotuna bakınız.
2232
Madde 48 – İlk defa bucak müdürü olabilmek için:
A) En az lise veya bu dereceli
okul mezunu olmak;
B) Bilfiil askerlik hizmetini
bitirmiş ve yaşı 30 u geçmemiş olmak;
C) Vücutça sağlam olmakla beraber
memleketin her ikliminde vazife görmeye ve her vasıta ile dolaşmaya kabiliyetli
oldukları hastaneler sağlık kurullarınca tasdik edilmiş bulunmak lazımdır.
Madde 49 – (Değişik: 9/7/1953
- 6125/2 md.)
Yukarıdaki maddede yazılı vasıfları
ve Memurlar Kanununun tesbit ettiği diğer şartları haiz olanlar İçişleri
Vekaletince nahiye müdürlüğü adaylığına tayin olunarak Vekaletin merkez ve
vilayetler teşkilatında 6 ay süre ile istihdam olunurlar. Bu süre sonunda
nahiye müdürlüğü için lüzumlu vasıflar bakımından kifayetleri Vekillik veya
valiler tarafından tasdik edilenler İçişleri Vekaleti Meslek Kursuna iştirak
ettirilir. Bu kursu da başarı ile bitirenler 47 nci maddeye göre asaleten
nahiye müdürlüklerine tayin edilirler.
Kurs süresi bir yıldır. Gerek
adaylık devresinde kifayeti tasdik edilmiyenler, gerek adaylığını bitirip de
kursta başarı gösteremiyenler nahiye müdürlüğüne tayin edilmiyerek vazifelerine
son verilir.
Madde 50 – Bucak müdürlüğü 25, 30, 35, 40, 50, 60 lira aylıklı
olmak üzere altı sınıftır.
Madde 51 – Bucaklarda, Bakanlıklar tarafından ihtiyaca göre
valilikler emrine gönderilen gezici ve sabit doktor, veteriner, tarım memuru
(en az sanat enstitüsü veya yapı usta okulu mezunu teknisiyen) fen memuru, sağlık
memuru, ebe ve tapu ve nüfus katibi ile özel kanunlarında gösterilecek diğer teşkilat
bulunur.
III- Bucak meclisleri ve
bucak komisyonları
Madde 52 – Bucak sınırları içindeki köy ve kasabaların mahalli
mahiyette müşterek ihtiyaçlarını düzenlemek, kanun ve tüzüklerle kendilerine
verilen vazifeleri görmek üzere bucak müdürünün başkanlığında bir bucak meclisi
ve bir bucak komisyonu bulunur.
Bucak meclisleri, bucağa bağlı
belediye meclisleri ve köy ihtiyar kurulları tarafından kendi aralarından veya
kendi köy ve kasabaları halkından olmak üzere hariçten seçecekleri birer üyeden
teşekkül eder.
Bucağın sabit veya gezici
doktoru, "doktoru olmıyan yerlerde" sağlık memurları, veterineri,
ziraat muallimi, sabit ve gezici başöğretmenleri meclisin tabii üyeleridirler.
Vali ve kaymakamlar, il ve ilçe merkez
bucağının meclis ve komisyonlarına başkanlık edecekleri gibi ilçeye bağlı
bucakların meclis ve komisyonlarına da lüzum gördükleri hallerde başkanlık
edebilirler.
Bu meclis ve komisyonların başkanlık
ve üyelikleri fahridir.
Kasaba ve köy adedi 12 den aşağı
olursa meclise seçilen üye adedi 12 den az olmamak üzere kasaba ve köylerce eşit
sayıda üye seçilir.
Meclise seçilen üyelerin
görevleri dört yıl sürer, yeniden seçilmeleri caizdir. Meclisin müzakere usulü İçişleri
Bakanlığınca yönetmelikle tesbit edilir.
Madde 53 – Bucak meclisi yılda bir defa Ekim ayının başında toplanır.
Toplantı süresini meclis belirtir.
Madde 54 – Bucak meclisi, bir yıl süre ile kendi üyeleri arasından
dört üyeden müteşekkil bir bucak komisyonu seçer. Bu komisyonun başkanı bucak
müdürüdür. Bucak komisyonu, en az ayda bir kere toplanarak bucak meclisinin
toplantı halinde olmadığı zamanlarda meclis görevini yapar.
2233
Madde 55 – Fen ve ihtisaslarından faydalanmak üzere bucak
meclislerinin karar ve isteği üzerine gönderilecek Devlet, özel idare memurlarının
her türlü masrafları Devlet veya özel idare bütçesinden ödenir.
Madde 56 – Bucak çevresindeki bütün köylerle belediyeler kendi
aralarında içme suları, sulama, yol ve telefon şebekeleriyle tarım alet ve
makineleri tedarik, tesis ve işletmeleri gibi mahalli mahiyetteki müşterek işler
için bucak meclislerinin gösterecekleri lüzum üzerine Köy Kanununun 47, 48 ve
Belediye Kanununun 133 üncü maddelerine göre birlik kurarlarsa bucak meclis ve
komisyonu bu birliğin karar ve murakabe heyetleri, bucak müdürleri de icra vasıtası
görevini yaparlar.
Bu suretle birliğin kuruluşu
valinin tasdikıyla tamamlanır.
BÖLÜM : V
İl ve İlçe İdare Kurulları
Madde 57 – İl idare kurulu, valinin başkanlığı altında hukuk işleri
müdürü, defterdar, milli egitim, bayındırlık, sağlık ve sosyal yardım, tarım ve
veterner müdürlerinden teşekkül eder.
Vali, idare kuruluna başkanlık
etmek üzere vali muavinini görevlendirebilir.
Madde 58 – İlçe idare kurulu, kaymakamın başkanlığı altında tahrirat
katibi, malmüdürü, Hükümet hekimi, milli eğitim memuriyle tarım memuru ve
veterinerden teşekkül eder.
Madde 59 – Gerek il gerek ilçe idare kurullarından kuruma dahil
olmıyan idare şubelerinin başkanları kendi idarelerine ait idari ve istişari işlerin
görüşülmesinde üye sıfatiyle çağrılarak o iş hakkkında gerekli izahatı verir ve
oya katılırlar.
Madde 60 – İdare kurulları, idari, istişari ve kazai olmak üzere
türlü karar alırlar. İdare kurullarının idari yetkileri kanun ve tüzüklerle
kendilerine verilen vazifelerdir.
Madde 61 – İdare kurullarının kazai, idari ve istişari görüşmeleri
mürettep üyenin yarısından bir fazlası hazır olmadıkça yapılamaz.
Oyların eşitliği halinde başkanın
bulunduğu taraf çokluk sayılır.
İdare kurulu üyelerinden teşkilat
noksanı veya tayin edilmemek ve vekili bulunmamak gibi sebeplerle bir veya
ikisi noksan olursa bunlar mürettep üye ve belli heyet nisabında hesaba katılmaz.
Madde 62 – İl idare kurulları, il idare şubelerinin,kaymakamların
ve ilçe idare şubeleriyle bucak müdürlerinin, bucak meclis ve komisyonlarının,
köy muhtarlarının ve köy ihtiyar kurullarının yürütülmesi gerekli kararları
aleyhine menfaati haleldar olanlar tarafından bu kararların esas, maksat, yetki
ve şekil itibariyle kanun ve tüzüğe muhalefetlerinden dolayı açılan iptal
davalarına birinci derecede bakarlar.
Bu davalar, kararların hak veya
menfaati haleldar olanlara tebliğ veya bunların icraya ıttılaı tarihinden
itibaren 91 gün içinde açılmalıdır.
Bu davalar Danıştay Muhakeme
Usulüne tabidir. Bu kabil iptal davaları birinci derecede Danıştayda açılamaz.
Merci tecavüzü ile Danıştaya dava açıldığı takdirde dava evrakı vasifesizlik
kararı ile ilgili il idare kuruluna tevdi olunur.
Bu madde özel kanunlarla il ve
ilçe idare kurullarına verilen diğer kazai işlerdeki yetkilerine halel vermez.
Madde 63 – İl idare kurullarının idari kaza işlerinde hukuk işleri
müdürleri kanun sözcüsü vazifesini görürler.
2234
Madde 64 – İdare kurullarının kazai vazife görmek üzere toplantılarında
idari davaya esas olan kararı vermiş bulunan idare amiri üye sıfatiyle
bulunamaz ve oya katılamaz.
Madde 65 – İlçe idare kurulları kararları aleyhine il idare
kurullarına, il idare kurullarının gerek birinci ve gerek ikinci derecede
verdikleri kararlar aleyhine Danıştayda ilgililer tarafından Danıştay Kanununa
göre itiraz olunabilir.
Askerlik Mükellefiyeti Kanununun
103 üncü maddesi hükmü mahfuzdur.
BÖLÜM: VI
Çeşitli Hükümler
Madde 66 – (Değişik:
23/1/2008-5728/125 md.)
İl genel kurulu veya idare
kurulları yahut en büyük mülkiye amirleri tarafından kanunların verdiği yetkiye
istinaden ittihaz ve usulen tebliğ veya ilan olunan karar ve tedbirlerin tatbik
ve icrasına muhalefet eden veya müşkülat gösterenler veya riayet etmeyenler,
mahallî mülkî amir tarafından Kabahatler Kanununun 32 nci maddesi hükmü uyarınca
cezalandırılır.
Madde 67 – 30/6/1939 tarihli ve 3656 sayılı kanuna bağlı (1) sayılı
cetvelin ek ve tadillerinin İçişleri Bakanlığı kısmından, bağlı (1) sayılı
cetveldeki kadrolar kaldırılmış, yerine bağlı (2) sayılı cetvelde yazılı
kadrolar ilave edilmiştir.
Madde 68 – 1426 sayılı Vilayet İdaresi Kanunu ile ek ve tadilleri
ve bu kanuna aykırı bütün kanunlar ve tüzükler hükümleri yürürlükten kaldırılmıştır.
Ek Madde 1 - (Ek: 29/8/1996 -
4178/2 md.)
Vali; sivil hava meydanları, limanlar
ve sınır kapılarında, güvenliğin sağlanması, giriş-çıkışlarla ilgili görev ve
hizmetlerin düzenli ve etkili bir biçimde yürütülmesi, görevli kuruluşlar arasında
işbirliği ve koordinasyonun gerçekleştirilmesi için gerekli önlemleri almaya ve
uygulamaya, kuruluşların çalışmalarını denetlemeye yetkilidir. İçişleri Bakanlığının
uygun göreceği bu yerlerde vali tarafından mülki idare amiri görevlendirilir.
Vali, yetkilerinin tamamını veya bir kısmını görevlendirdiği mülki idare
amirine devredebilir. Bu yerlerde hizmet veren kuruluşlar, görevli mülki idare
amirine karşı sorumludur. Görevlendirilen mülki idare amiri Kaçakçılığın Men ve
Takibine Dair Kanun ile Gümrük Kanununun arama ile ilgili hükümleri saklı
kalmak üzere, genel güvenlik ve kamu düzeni bakımından gerekli gördüğü
hallerde, sivil hava meydanlarında, limanlarda ve sınır kapılarında, binaları,
uçakları, gemileri ve her türlü deniz ve kara taşıtlarını, giren çıkan yolcular
ile buralarda görevli kamu kuruluşları ve özel kuruluşlar personelinin üstlerini,
araçlarını ve aşyalarını aratabilir. Aramanın kimler tarafından yapılacağı kaydını
da taşıyan arama emri yazılı olarak verilir. İvedi durumlarda sözlü olarak
verilen emir derhal yerine getirilir ve en kısa zamanda yazılı olarak teyit
edilir. Kuruluşların birbirine araç, gereç ve personel yardımı yapmasını
isteyebilir. Personel hakkında değerlendirme raporu düzenleyebilir, disiplin
kovuşturması yaptırabilir ve gerekirse uyarma ve kınama cezası verebilir. Diğer
cezalar için öneride bulunabilir, mazeret izni verebilir, yıllık izin için görüş
bildirir. Yazışmalara aracılık yapar. Ancak kuruluşlar teknik konularda,
istatistiki bilgileri içeren konularda va mali konularda kendi kuruluşları ile
doğrudan yazışma yaparlar. Bu kuruluşların üst makamları ile yapacakları yazışmalarda
da aynı yöntemler uygulanır. Zamanında önlem alınması amacıyla, Emniyet,
jandarma, Jandarma ve Kara Kuvvetleri Komutanlığı Sınır Birlikleri, Gümrük,
Gümrük Muhafaza ve diğer kamu kuruluşları, elde ettikleri bilgileri mülki idare
amirlerine iletirler. Mülki idare amirinin görev, yetki ve sorumluluklarına ilişkin
uygulama düzeni, Maliye, Sağlık, Ulaştırma, Turizm bakanlıkları ile Gümrük
Müsteşarlığının bağlı olduğu bakanın görüşü alınmak suretiyle İçişleri Bakanlığınca
hazırlanacak, Bakanlar Kurulu tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikle
düzenlenir.
2234-1
Geçici Madde 1 – Bu Kanun hükümlerine göre kurulacak bucak teşkilatı her
yıl bütçesine konacak ödenek nispetinde ve Bakanlar Kurulunca münasip görülecek
illerde peyderpey teşkil olunur. Her ilde bu teşkilat yapılıncıya kadar halen
yürürlükte olan kadrolar uygulanır.
Bucak meclis ve komisyonları,
ancak teşkilatı böylece tamamlanan bucaklarda kurulur.
Geçici Madde 2 – Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihe kadar İçişleri
kadrolarından, İçişleri memurları meslek kursuna çağırılıp muvaffak olanlarla,
halen müstahdem bucak müdürlerinden bu kursa çağırılarak muvaffak olacaklar bu
kanun hükümlerinden istifade ederler.
Geçici Madde 3 – Siyasal Bilgiler Okulu veya Hukuk Fakültesi mezunu olan
mektupçulardan sicilleri elverişli görülenleri, içişleri Memurları Kanunundaki
kurs kaydına tabi olmaksızın kaymakamlığa naklen tayine İçişleri Bakanı
yetkilidir.
Geçici Madde 4 – Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte Danıştay'da
görülmekte olan idari davalar evvelki hükümlere göre neticelendirilir.
Madde 69 – Bu Kanun 31 Temmuz 1949 tarihinde yürürlüğe girer.
Madde 70 – Bu Kanunu Bakanlar Kurulu yürütür.
2235-2241
5442 SAYILI KANUNA EK VE DEĞİġİKLİK
GETİREN
MEVZUATIN VEYA ANAYASA
MAHKEMESİ TARAFINDAN İPTAL EDİLEN HÜKÜMLERİN YÜRÜRLÜĞE GİRİġ TARİHİNİ
GÖSTERİR LİSTE DeğiĢtiren Kanunun/KHK’nin/ İptal Eden Anayasa
Mahkemesi Kararının Numarası
|
5442 sayılı Kanunun değiĢen
veya iptal edilen maddeleri
|
Yürürlüğe GiriĢ
Tarihi
|
6125
|
–
|
15/7/1953
|
6738
|
–
|
29/6/1956
|
7267
|
–
|
21/5/1959
|
469
|
–
|
22/5/1964
|
2261
|
Dernekler Kanununun 51 inci
maddesinin 2 nci fıkrası
Diğer maddeleri
|
Fıkrada söz konusu edilen
yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihte
23/2/1980
|
4178
|
–
|
4/9/1996
|
4748
|
–
|
9/4/2002
|
4897
|
–
|
24/6/2003
|
5219
|
10 ve 33
|
21/7/2004
|
5540
|
6
|
5/7/2006 tarihinden bir yıl
sonra
|
5728
|
10, 14, 45, 66
|
8/2/2008
|
6496
|
11
|
31/7/2013
|
6529
|
2
|
13/3/2014
|
