216 VUK DÖRDÜNCÜ KİTAP

DÖRDÜNCÜ KİTAP

                                                                  Ceza Hükümleri

                                                                 BİRİNCİ KISIM

                                                                   Genel Esaslar

             Cezalar:

             Madde 331 – (Değişik : 30/12/1980 - 2365/58 md.)

             Vergi kanunları hükümlerine aykırı hareket edenler, bu kitapta yazılı vergi cezaları (vergi ziyaı cezası  ve usulsüzlük cezaları) ve diğer cezalar ile cezalandırılırlar. ⁽¹⁾

             Küçüklerin ve kısıtlıların ceza muhatabı olmadığı haller:

             Madde 332 – Velayet ve vesayet altında bulunanlar veya işlerinin idaresi bir kayyıma tevdi edilmiş olanlar, kendilerine izafeten veli, vasi veya kayyımın vergi kanunlarına aykırı hareketlerinden dolayı cezaya muhatap tutulmazlar. Bu hallerde cezanın muhatabı, veli, vasi veya kayyımdır.

——————————

(1)    Bu maddenin parantez içi hükmünde yeralan "kaçakçılık, ağır kusur, kusur" ibaresi, 22/7/1998 tarihli ve 4369 sayılı Kanunun 81 inci maddesiyle "vergi ziyaı cezası...”  şeklinde değiştirilmiştir.

3550

             Tüzel kişilerin sorumluluğu :

             Madde 333 – Tüzel kişilerin idare ve tasfiyesinde Vergi Kanununa aykırı hareketlerden tevellüt edecek vergi cezaları tüzel kişiler adına kesilir.

             Tüzel kişilerin kanuni temsilcilerinin vergi sorumluluğu hakkındaki bu kanunun 10 uncu maddesi hükmü vergi cazaları hakkında da uygulanır.

             (Ek : 30/12/1980 - 2365/59 md.; Değişik : 22/7/1998 - 4369/81 md.) Bu Kanunun 359 uncu maddesinde yazılı fiillerin işlenmesi halinde bu fiiller için 359 ve 360 ıncı maddelerde öngörülen cezalar bu fiilleri işleyenler hakkında hükmolunur.

             Damga vergisi ve damga resminde sorumluluk:

             Madde 334 – (Değişik : 30/12/1980 - 2365/60 md.)

             Damga Vergisi ve Damga Resmi uygulamalarında gerek nispi, gerek maktu vergi ve resimlerle ilgili cezadan sorumlu olanlar birden fazla olduğu takdirde, yekdiğerine müracaat hakları mahfuz kalmak üzere, müteselsılen sorumlu tutulurlar.

             Tek fiil ve çeşitli suç işlenmesi:

             a) Muhtelif vergi ziyaına  sebebiyet verilmesi: ⁽¹⁾

             Madde 335 – (Değişik : 30/12/1980 - 2365/61 md.)

             Vergi ziyaı cezasında  cezayı istilzam eden tek bir fiil ile başka neviden birkaç vergi ziyaa uğramış olursa her vargi bakımından ayrı ayrı ceza kesilir.

             b) Muhtelif cezayı istilzam etmesi: ⁽²⁾

             Madde 336 – (Değişik : 30/12/1980 - 2365/62 md.)

             Cezayı istilzam eden tek bir fiil ile vergi ziyaı ve usulsüzlük birlikte işlenmiş olursa bunlara ait cezalardan sadece miktar itibariyle en ağırı kesilir.

             Usulsüzlük cezası kesilen bir fiil ile vergi ziyaına da sebebiyet verildiği sonradan anlaşıldığı takdirde, evvelce usulsüzlük cezası kesilmiş olması, bu cezanın ziyaa uğratılan vergiden dolayı kesilmesi gereken vergi ziyaı  cezası ile mukayesesine ve noksan kesilen cezanın ikmalina mani değildir.

             Fiil ayrılığı :

             Madde 337 – (Değişik birinci fıkra : 30/12/1980 - 2365/63 md.) Ayrı ayrı yapılmış olan vergi ziyaı veya usulsüzlükten dolayı ayrı ayrı ceza kesilir. Şu kadarki, 352 nci maddede yazılı usulsüzlüklerden, aynı takvim yılı içinde aynı neviden birden fazla yapıldığı takdirde birden fazlasının herbiri için, birincisine ait cezanın dörtte biri kesilir. ⁽³⁾

             Aynı nevi usulsüzlükten maksat, fiillerin 352 nci maddede gösterilen derece ve fıkralar itibariyle yekdiğerine mutabakatıdır.

             İştirak:

             Madde 338 – (Mülga : 22/7/1998 - 4369/82 md.)

             Tekerrür:

             Madde 339 – (Değişik : 22/7/1998 - 4369/9 md.)

             Vergi ziyaına sebebiyet vermekten veya usulsüzlükten dolayı ceza kesilen ve cezası kesinleşenlere, cezanın kesinleştiği tarihi takip eden yılın başından başlamak üzere vergi ziyaında beş, usulsüzlükte iki yıl içinde tekrar ceza kesilmesi durumunda, vergi ziyaı cezası yüzde elli, usulsüzlük cezası yüzde yirmibeş oranında artırılmak suretiyle uygulanır.

——————————

(1) Bu maddede yer alan "Kaçakçılık, ağır kusur veya kusurda" ibaresi, 22/7/1998 tarih ve 4369 sayılı Kanunun 81 inci maddesiyle “Vergi ziyaı cezasında” şeklinde değiştirilmiştir.

(2)   22/7/1998 tarih ve 4369 sayılı Kanunun 81 inci maddesiyle , bu maddenin birinci fıkrasında yer alan "... kaçakçılık ve usulsüzlük veya ağır kusur ve usulsüzlük veyahut kusur ile usulsüzlük ..." ibaresi "... vergi ziyaı ve usulsüzlük ..." şeklinde, ikinci fıkrasında yer alan "... kaçakçılık, ağır kusur veya kusur ..." ibaresi "... vergi ziyaı..." şeklinde değiştirilmiştir.

(3) Bu fıkrada yeralan "kaçakçılık, ağır kusur, kusur" ibaresi, 22/7/1998 tarih ve 4369 sayılı Kanunun 81 inci maddesiyle "...vergi ziyaı…” şeklinde değiştirilmiştir.

3551

            Suçlarda birleşme:

             Madde 340 – (Değişik : 22/7/1998 - 4369/10 md.) Bu kanunda yazılı vergi ziyaı cezası ve usulsüzlük cezaları ile 359 uncu maddede ve diğer kanunlarda yazılı cezalar; içtima ve tekerrür hükümleri bakımından birleştirilemez.

             Bu Kanunla vergi cezasiyle cezalandırılan fiiller, aynı zamanda 359 uncu maddeye göre suç teşkil ettiği takdirde vergi cezası kesilmesi söz konusu madde hükmüne göre takibat yapılmasına engel olmaz.

             Vergi ziayı:

             Madde 341 – Vergi ziyaı, mükellefin veya sorumlunun vergilendirme ile ilgili ödevlerini zamanında yerine getirmemesi veya eksik yerine getirmesi yüzünden, verginin zamanında tahakkuk ettirilmemesini veya eksik tahakkuk ettirilmesini ifade eder.

             Şahsi, medeni haller veya aile durumu hakkında gerçeğe aykırı beyanlar ile veya sair suretlerle verginin noksan tahakkuk ettirilmesine veya haksız yere geri verilmesine sebebiyet vermek de vergi ziyaı hükmündedir.

             Yukarıki fıkralarda yazılı hallerde verginin sonradan tahakkuk ettirilmesi veya tamamlanması veyahut  haksız iadenin geri alınması ceza uygulanmasına mani teşkil etmez.

             Veraset ve intikal vergisinde ek süre:

             Madde 342 – (Değişik : 10/4/1985 - 3181/1 md.)

             Veraset ve intikal vergisine ilişkin mükellefiyetlerde tahakkuk muamelesi yapılmak için beyanname verme süresinin sonundan başlayarak 15 gün beklenir. Beyanname bu süre içinde verilirse vergi ziyaı olmamış sayılır.

             Ayrıca mükellefe tebliğ edilmek şartı ile yeniden 15 günlük bir mühlet verilir. Bu hususta da yukarıdaki hüküm cari olur.

             En az ceza haddi:

             Madde 343 – (Değişik : 30/12/1980 - 2365/67 md.)

             Damga vergisi ve damga resmi dolayısiyle kesilecek vergi cezaları, vergi ve resme tabi her varaka, senet ve ilan için 500.000 (9,70 TL) liradan az olmaz. Diğer vergilerde her vergi için 1.000.000 (19 TL) liraya baliğ olmayan cezalar kesilmez.⁽¹⁾

——————————

(1)  Bu maddedeki miktarlar 22/7/1998 tarihli ve 4369 sayılı Kanunun 19 uncu maddesiyle değiştirilen Mükerrer 414 üncü maddesiyle "500.000" ve "1.000.000" a  yükseltilmiş, daha sonra; 30/12/2013  tarihli ve 28867 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Maliye Bakanlığının 432 Sıra No.’lu Tebliği ile 1/1/2014 tarihinden geçerli olmak üzere tespit edilen miktar ise, metne parantez içinde siyah punto ile işlenmiştir. Daha önce yapılan değişiklikler için bu Kanunun sonundaki "ÇEŞİTLİ MEVZUAT İLE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER CETVELİ"ne bakınız.

                                                                              

3552

İKİNCİ KISIM

Vergi Cezaları

BİRİNCİ BÖLÜM

Vergi Ziyaı Cezası ⁽¹⁾

              Vergi ziyaı cezası ⁽¹⁾

             Madde 344 – (Değişik : 22/7/1998 - 4369/11 md.)

             (Değişik, birleştirilen birinci ve ikinci fıkra: 23/1/2008-5728/275 md.) 341 inci maddede yazılı hallerde vergi ziyaına sebebiyet verildiği takdirde, mükellef veya sorumlu hakkında ziyaa uğratılan verginin bir katı tutarında vergi ziyaı cezası kesilir.

             Vergi ziyaına 359 uncu maddede yazılı fiillerle sebebiyet verilmesi halinde bu ceza üç kat, bu fiillere iştirak edenlere ise bir kat olarak uygulanır.

             Vergi incelemesine başlanılmasından veya takdir komisyonuna sevk edilmesinden sonra verilenler hariç olmak üzere, kanuni süresi geçtikten sonra verilen vergi beyannameleri için bu madde uyarınca kesilecek ceza yüzde elli oranında uygulanır.

             (Son fıkra Mülga : 11/8/1999 - 4444/14 md.)

——————————

(1)"Kaçakçılık" olan birinci bölüm başlığı, "Kaçakçılığın tarifi :" olan madde kenar başlığı ve "Kaçakçılık Suçunun Tarifi :" olan madde başlıkları 22/7/1998 tarih ve 4369 sayılı Kanunun 11 inci maddesiyle metne işlendikleri şekilde değiştirilmiştir. Daha sonra 23/1/2008 tarihli ve 5728 sayılı Kanunun 275 inci maddesiyle “Vergi ziyaı suçu ve cezası” iken, metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.

3553

             Kaçakçılıkta ceza:

             Madde 345 – (Mülga : 22/7/1998 - 4369/82 md.)

             Teşvik:

             Madde 346 – (Mülga : 22/7/1998 - 4369/82 md.)

             Yardım:

             Madde 347 – (Mülga : 22/7/1998 - 4369/82 md.)

             Mükerrer Madde 347 – (Ek:30/12/1980 - 2365/72 md.; Mülga: 22/7/1998-4369/82 md.)

             Kusurun tarifi:

             Madde 348 – (Mülga : 22/7/1998 - 4369/82 md.)

             Ağır Kusurda Ceza:

             Madde 349 – (Mülga : 22/7/1998 - 4369/82 md.)

             Kusurda ceza:

             Mükerrer madde 349 – (Ek : 30/12/1980-2365/75 md.; Mülga : 22/7/1998-4369/82 md.)

             Tahrire dayanan vergiler ile kanuni süresi geçtikten sonra kendiliğinden verilen beyannameler için kusur cezası ⁽¹⁾

             Madde 350 – (Mülga : 22/7/1998 - 4369/82 md.)

                                                               İKİNCİ BÖLÜM ⁽²⁾

                                                                      Usulsüzlük

             Usulsüzlüğün tarifi:

             Madde 351 – Usulsüzlük vergi kanunlarının şekle ve usule mütaallik hükümlerine riayet edilmemesidir.

             Usulsüzlük dereceleri ve cezaları: ⁽³⁾

             Madde 352 – (Değişik : 30/12/1980 - 2365/76 md.)

             Usulsüzlükler, aşağıda yazılı derecelere ve bu kanuna bağlı cetvele göre cezalandırılır. Usulsüzlük fiili re'sen takdiri gerektirirse, bağlı cetvelde yazılı cezalar iki kat olarak kesilir.

            

_______________________

(1)  Madde başlığı 24/6/1994 tarih ve 4008 sayılı Kanunun 16 ncı maddesi ile metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.

(2)  Bu bölüm başlığı "üçüncü Bölüm" iken, 22/7/1998 tarih ve 4369 sayılı Kanunun 81 inci maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.

(3) Bu maddade yer alan miktarların 1/1/2014 tarihinden itibaren uygulanması ile ilgili olarak; Kanunun sonundaki cetvele bakınız.

3554

             I inci derece usulsüzlükler:

             1. (Değişik : 4/12/1985 - 3239/25 md.) Vergi ve harç beyannamelerinin süresinde verilmemiş olması;

             2. Bu kanuna göre tutulması mecburi olan defterlerden herhangi birinin tutulmamış olması;

             3. Defter kayıtlarının ve bunlarla ilgili vesikaların doğru bir vergi incelemesi yapılmasına imkan vermeyecek derecede noksan, usulsüz veya karışık olması;

             4. (Mülga : 22/7/1998 - 4369/82 md.)

             5. Çiftçiler tarafından 245 inci madde hükmüne göre muhtar ve ihtiyar heyetlerince yapılan davete müddetinde icabet edilmemesi;

             6. Bu Kanunun kayıt nizamına ait hükümlerine (Madde 215 - 219) uyulmamış olması (Her incelemede inceleme tarihine kadar aynı takvim yılı için tespit edilen usulsüzlükler tek fiil sayılır);

             7. İşe başlamanın zamanında bildirilmemesi;

             8. Tasdiki mecburi olan defterlerden hernangi birinin tasdik muamelesinin yaptırılmamış olması (Kanuni sürenin sonundan başlıyarak 1 ay geçtikten sonra tasdik ettirilenler, tasdik ettirilmemiş sayılır.);

             9.Diğer ücretler  üzerinden alınan Gelir Vergisinde, tarh zamanı geçtiği halde verginin tarh ettirilmemiş olması; ⁽¹⁾

             10. (Mülga : 18/4/1984 - 2995/4 md.)

             11. (Ek : 4/12/1985 - 3239/25 md.) Veraset ve intikal vergisi beyannamesinin 342 nci maddenin ikinci fıkrasında belirtilen süre içerisinde verilmiş olması.

             II nci derece usulsüzlükler:

             1. (Değişik : 4/12/1985 - 3239/25 md.) Veraset ve intikal Vergisi Beyannamelerinin süresinin sonundan başlayarak 342 nci maddenin 1 inci fıkrasında belirtilen süre içinde verilmiş olması; (Mülga: 3/4/2002-4751/7 md.)

             2. Ekim ve sayım beyanlarının süresi içinde veya kanunda istenilen bilgileri ihtiva edecek doğru bir şekilde yapılmaması;

             3. (Mülga : 18/4/1984 - 2995/4 md.)

             4. (Değişik : 3/12/1988 - 3505/4 md.) Vergi kanunlarında yazılı bildirmelerin zamanında yapılmamış olması (işe başlamayı bildirmek hariç);

             5. Vergi karnesinin süresinin sonundan başlayarak 15 gün geçtiği halde alınmamış olması;

             6. Tasdiki mecburi olan defterlerden herhangi birinin tasdik muamelesinin, süresinin sonundan başlayarak bir ay içinde yaptırılmış olması;

——————————

(1)  Bu bendde yeralan "Götürü matrahlar" ibaresi, 22/7/1998 tarih ve 4369 sayılı Kanunun 81 inci maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.

3555

             7. (Değişik : 4/12/1985 - 3239/25 md.) Vergi beyannameleri, bildirimler, evrak ve vesikaların kanunen belli şekil ve muhteviyatı ve ekleri ile bunlarla ilgili olarak yapılan diğer düzenlemelere ilişkin hükümlere uyulmamış olması;

             8. Hesap veya muamelelerin doğruluk veya açıklığını bozmamak şartıyla bazı evrak ve vesikaların bulunmaması veya ibraz edilmemesi.

             Özel usulsüzlükler ve cezaları:

             a) Fatura ve benzeri evrak verilmemesi ve alınmaması ile diğer şekil ve usul hükümlerine uyulmaması

             Madde 353 – (Değişik : 24/6/1994 - 4008/17 md.) ⁽¹⁾

             1.(Değişik : 25/5/1995 - 4108/8 md.) Verilmesi ve alınması icabeden fatura, gider pusulası, müstahsil makbuzu ile serbest meslek makbuzlarının verilmemesi, alınmaması veya düzenlenen bu belgelerde gerçek meblağdan farklı meblağlara yer verilmesi halinde; bu belgeleri düzenlemek ve almak zorunda olanların herbirine, her bir belge için 10.000.000 (190 TL) liradan aşağı olmamak üzere bu belgelere yazılması gereken meblağın veya meblağ farkının % 10'u nispetinde özel usulsüzlük cezası kesilir.

             Bir takvim yılı içinde her bir belge nevine ilişkin olarak tespit olunan yukarıda yazılı özel usulsüzlükler için kesilecek cezanın toplamı 5.000.000.000 (97.000 TL) lirayı geçemez.

             2. (Değişik : 25/5/1995 - 4108/8 md.) Perakende satış fişi, ödeme kaydedici cihazla verilen fiş, giriş ve yolcu taşıma bileti, sevk irsaliyesi, taşıma irsaliyesi, yolcu listesi, günlük müşteri listesi ile Maliye Bakanlığınca düzenlenme zorunluluğu getirilen belgelerin; düzenlenmediğinin, kullanılmadığının, bulundurulmadığının, düzenlenen belgelerin aslı ile örneğinde farklı meblağlara yer verildiğinin veya gerçeğe aykırı olarak düzenlendiğinin tespiti halinde, her bir belge için 10.000 000 (190 TL) lira özel usulsüzlük cezası kesilir.

             Ancak, her bir belge nevine ilişkin olarak kesilecek özel usulsüzlük cezasının toplamı her bir tespit için 500.000.000 (9.700 TL) lirayı, bir takvim yılı içinde ise 5.000.000.000 (97.000 TL) lirayı aşamaz.

——————————

(1)  Bu maddenin 1,2,3,4,5,6 ve 7 nci bentlerindeki miktarlar 22/7/1998 tarihli ve  4369 sayılı Kanununun 19 uncu maddesiyle değiştirilen Mükerrer Madde 414 hükmüne istinaden 1/1/1998 tarihi itibariyle geçerli olan had ve tutarlarına (9/12/1997 tarihli ve 97/10345 sayılı Kararname ile getirilen miktarlar) yükseltilmiş, 30/12/2013  tarihli ve 28867 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Maliye Bakanlığının 432 Sıra No.’lu Tebliği ile 1/1/2014 tarihinden geçerli olmak üzere tespit edilen miktarlar metne parantez içinde siyah punto ile işlenmiştir. Daha önce yapılan değişiklikler için bu Kanunun sonundaki "ÇEŞİTLİ MEVZUAT İLE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER CETVELİ"ne bakınız.

3556

             3. (Değişik : 25/5/1995 - 4108/8 md.) 232 nci maddenin birinci fıkrasının 1 ila 5 numaralı bentlerinde sayılanlar dışında kalan kişilerin fatura, gider pusulası, müstahsil makbuzu, serbest meslek makbuzu, perakende satış fişi, ödeme kaydedici cihaz fişi ve giriş ve yolcu taşıma biletlerini almadıklarının tespit edilmesi halinde bunlara bu maddenin 2 numaralı bendinde belirtilen cezanın beşte biri kadar özel usulsüzlük cezası kesilir. Şu kadar ki, bu cezanın kesilebilmesi için, belge alınmadığına ilişkin tespitin vergi incelemesine yetkili olanlar tarafından yapılması şarttır. (Ek cümle: 28/3/2007-5615/20 md.) Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı, söz konusu tespiti vergi incelemesine yetkili olmayanlara da yaptırmaya yetkilidir.  Bu hükmün uygulanmasında belge alınmadığına ilişkin tespit tutanağının belge almayana verilen örneği, ceza ihbarnamesi yerine geçer.

             4. (Değişik : 25/5/1995 - 4108/8 md.) Günlük kasa defteri, günlük perakende satış ve hasılat defteri ile Maliye Bakanlığınca tutulma ve günü gününe kayıt edilme mecburiyeti getirilen defterlerin; işyerinde bulundurulmaması, bu defterlere yazılması gereken işlemlerin günü gününe deftere kayıt edilmemesi veya yoklama ve incelemeye yetkili olanlara istendiğinde ibraz edilmemesi halleri ile vergi kanunlarının uygulanması bakımından levha bulundurma veya asma zorunluluğu bulunan mükelleflerin bu zorunluluğa uymamaları halinde her tespit için 10.000. 000 (190 TL) lira özel usulsüzlük cezası kesilir.

             5.(Mülga:16/7/2004 - 5228/60 md.)

             6. (Değişik : 25/5/1995 - 4108/8 md.) Bu Kanuna göre belirlenen muhasebe standartlarına, tek düzen hesap planına ve mali tablolara ilişkin usul ve esaslar ile muhasebeye yönelik bilgisayar programlarının üretilmesine ve kullanılmasına ilişkin kural ve standartlara uymayanlara 250.000.000 (4.400 TL) lira özel usulsüzlük cezası kesilir.

             7. (Ek : 25/5/1995 - 4108/8 md.) Bu Kanunun 8 inci maddesinin son fıkrası uyarınca getirilen mecburiyete uymaksızın işlem yapanlara her bir işlem için 10.000.000 (230 TL) lira özel usulsüzlük cezası kesilir.

             8. (Ek : 22/7/1998 - 4369/12 md.) Belge basımı ile ilgili bildirim görevini tamamen veya kısmen yerine getirmeyen matbaa işletmecilerine 75.000.000 (700 TL) lira özel usulsüzlük cezası kesilir. (Ek cümle: 23/7/2010-6009/11 md.) Ancak, bu bent uyarınca kesilecek özel usulsüzlük cezasının toplamı bir takvim yılı içinde 114.000 TL (140.000)’yi aşamaz.

             9. (Ek : 22/7/1998 - 4369/12 md.) 4358 sayılı Kanun uyarınca işlemlerinde vergi kimlik numarası kullanma zorunluluğu getirilen kurum ve kuruluşlardan yaptıkları işlemlere ilişkin bildirimleri Maliye Bakanlığının belirleyeceği standartlarda, araçlarla (yazı, manyetik ortam, disket, mikrofilm, mikro fiş gibi) ve zamanlarda yerine getirmeyenler hakkında 75.000.000  (970 TL) lira özel usulsüzlük cezası kesilir. Ceza kesilenler, ödedikleri ceza için fiilleri ile ceza kesilmesine neden olan kişilere rücu edebilirler.

             10. (Ek: 22/7/1998 - 4369/12 md.) Bu Kanununun 127 nci maddesinin (d) bendi uyarınca Maliye Bakanlığının özel işaretli görevlisinin ikazına rağmen durmayan aracın sahibi adına 75.000.000 (700 TL) lira özel usulsüzlük cezası kesilir.

3557

             Bu maddede yazılı usulsüzlükler sonucunda vergi ziyaı da meydana geldiği takdirde bu ziyaın gerektirdiği vergi cezaları ayrıca kesilir ve bu cezalar hakkında 336 ncı madde hükmü uygulanmaz.

             Bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.

             b) Veraset ve intikal vergisine;

             Madde 354 – (Mülga: 30/12/1980 - 2365/78 md.)

             İşyeri kapatma cezası:

             Mükerrer Madde 354 – (Ek : 4/12/1985 - 3239/27 md.;Mülga:16/7/2004 – 5228/60 md.)

             c) Damga vergisinde: ⁽²⁾

             Madde 355 – (Değişik : 30/12/2004-5281/15 md.)

             Damga Vergisi ödenmemiş veya noksan ödenmiş kâğıtları, vergi ve cezası tahsil edilmeden tasdik eden veya örneklerini çıkarıp veren noterler adına her kâğıt için tahsil edilmeyen Damga Vergisi üzerinden maktu vergilerde % 50, nispî vergilerde % 10 oranında özel usulsüzlük cezası kesilir. Ancak, bu madde kapsamında kesilecek özel usulsüzlük cezaları her bir kâğıt için  1 (1,60 TL.) Yeni Türk Lirasından  az olamaz.

             Bilgi vermekten çekinenler ile 256,257 ve mükerrer 257 nci madde hükmüne uymayanlar için ceza ⁽¹⁾⁽²⁾

             Mükerrer Madde 355 – (Ek: 30/12/1980 - 2365/80.; Değişik : 22/7/1998 - 4369/13 md.)

             Bu Kanunun 86,148,149,150,256 ve 257 nci maddelerinde yer alan zorunluluklar ile mükerrer 257 nci madde uyarınca getirilen zorunluluklara uymayan (Kamu idare ve müesseselerinde bilgi verme görevini yerine getirmeyen yöneticiler dahil);

             1. Birinci sınıf tüccarlar ile serbest meslek erbabı hakkında 1.000 (1.200 TL)Türk Lirası,

             2. İkinci sınıf tüccarlar, defter tutan çiftçiler ile kazancı basıt usulde tespit edilenler hakkında 500 (600 TL) Türk  Lirası,

             3. Yukarıdaki bentlerde yazılı bulunanlar dışında kalanlar hakkında 250 (300 TL) Türk Lirası,

             Özel usulsüzlük cezası kesilir.                         

——————————

(1)  Bu madde başlığı“d) Bilgi vermekten çekinenler ile 257 nci madde hükmüne uymayanlar için:“ iken 22/7/1998 tarih ve 4369 Sayılı Kanun ile metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.

(2)  Bu maddede yer alan miktarlar, 16/6/2009 tarihli ve 5904 sayılı Kanun ile 1/8/2009 tarihi itibariyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiş olup, 30/12/2013  tarihli ve 28867 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Maliye Bakanlığının 432 Sıra No.’lu Tebliği ile 1/1/2014 tarihinden geçerli olmak üzere tespit edilen miktarlar metne parantez içinde siyah punto ile işlenmiştir. Daha önce yapılan değişiklikler için bu Kanunun sonundaki "ÇEŞİTLİ MEVZUAT İLE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER CETVELİ" ne bakınız.

3558

             Bu hükmün uygulanması için, bilgi ve ibraz ödevinin yerine getirilmesiyle ilgili olarak yapılacak tebliğlerde bilginin verilmesi için tayin olunan sürede cevap verilmemesi, eksik veya yanıltıcı bilgi verilmesi veya defter ve belge ibrazı için tayin olunan süre ile defter ve belgelerin süresinde ibraz edilmemesi durumunda haklarında Kanunun ceza hükümlerinin uygulanması cihetine gidileceğinin ilgililere yazılı olarak bildirilmesi şarttır.(Ek cümle: 16/6/2009-5904/22 md.) Ancak, bu ödevlerin yerine getirilmesine ilişkin usul ve esasların Maliye Bakanlığınca yapılan düzenleyici idari işlemlerle duyurulması halinde, ilgililere ayrıca yazılı olarak bildirilme şartı aranmaz. ⁽¹⁾

             Özel usulsüzlük cezası kesilmesine rağmen mecburiyetleri yerine getirmeyenlere yeniden süre verilerek bu mecburiyetleri yerine getirmeleri tebliğ olunur. Verilen sürede bu mecburiyetlerin yerine getirilmemesi halinde yukarıda yazılı özel usulsüzlük cezaları bir kat artırılarak uygulanır.

            (Ek fıkra: 16/7/2004-5228/10 md.) Tahsilat ve ödemelerini banka, benzeri finans kurumları veya posta idarelerince düzenlenen belgelerle tevsik etme zorunluluğuna uymayan mükelleflerden her birine, her bir işlem için bu maddeye göre uygulanan cezalardan az olmamak üzere işleme konu tutarın % 5'i nispetinde özel usulsüzlük cezası kesilir. Bu şekilde ceza kesilen mükellefler hakkında üçüncü fıkra hükmü uygulanmaz. (Ek cümle: 23/7/2010-6009/12 md.) Ancak, bu fıkra uyarınca bir takvim yılı içinde kesilecek özel usulsüzlük cezasının toplamı 770.000 TL (970.000)’yi geçemez.

            (Ek fıkra: 3/7/2005 – 5398/23 md.) Elektronik ortamda beyanname verilmesi mecburiyetine uyulmaması halinde kesilmesi gereken özel usûlsüzlük cezası, beyannamenin kanuni süresinin sonundan başlayarak elektronik ortamda 30 gün içinde verilmesi halinde 1/10 oranında, bu sürenin dolmasını takip eden 30 gün içinde verilmesi halinde ise 1/5 oranında uygulanır. ⁽²⁾

             (Ek fıkra: 16/6/2009-5904/22 md.) Elektronik ortamda verilme zorunluluğu getirilen bildirim veya formlara ilişkin olarak süresinden sonra düzeltme amacıyla verilen bildirim ve formların, belirlenen sürelerin sonundan itibaren 10 gün içinde verilmesi halinde özel usulsüzlük cezası kesilmez, takip eden 15 gün içinde verilmesi halinde ise kesilmesi gereken özel usulsüzlük cezası 1/5 oranında uygulanır. ⁽¹⁾⁽²⁾

             (Ek fıkra: 16/6/2009-5904/22 md.) Elektronik ortamda beyanname ile bildirim ve form verme mecburiyetine uymayanlara bu maddeye göre ceza kesilmesi halinde, 352 nci maddenin birinci derece usulsüzlüklerle ilgili  (1) numaralı bendi ile ikinci derece usulsüzlüklerle ilgili (7) numaralı bendi uyarınca ayrıca ceza kesilmez. ⁽¹⁾

             Madde 356 – (Mülga: 30/12/2004-5281/44 md.)

             Madde 357 – (Mülga : 30/12/1980 - 2365/81 md.)

             Kaçakçılığa Teşebbüs Suçunun Tarifi :

             Madde 358 – (Mülga : 22/7/1998 - 4369/82 md.)

——————————

(1)  16/6/2009 tarihli ve 5904 sayılı Kanunun 22 nci maddesiyle, bu maddenin ikinci fıkrasına eklenen cümle ve maddenin sonuna  eklenen  fıkralar 1/8/2009 tarihinde yürürlüğe girecektir.

(2)  23/7/2010 tarihli ve 6009 sayılı Kanunun 12 nci maddesiyle, bu maddenin beşinci fıkrasında yer alan “15 gün” ibareleri “30 gün”, “1/4” ibaresi “1/10”, “1/2” ibaresi “1/5”, altıncı fıkrasında yer alan “1/2” ibaresi “1/5” şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.

3558-1

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ⁽¹⁾

Suçlar ve Cezaları

             Kaçakçılık Suçları ve Cezaları ⁽²⁾

             Madde 359 – (Değişik :23/1/2008-5728/276 md.)

a) Vergi kanunlarına göre tutulan veya düzenlenen ve saklanma ve ibraz mecburiyeti bulunan;

1) Defter ve kayıtlarda hesap ve muhasebe hileleri yapanlar, gerçek olmayan veya kayda konu işlemlerle ilgisi bulunmayan kişiler adına hesap açanlar veya defterlere kaydı gereken hesap ve işlemleri vergi matrahının azalması sonucunu doğuracak şekilde tamamen veya kısmen başka defter, belge veya diğer kayıt ortamlarına kaydedenler,

2) Defter, kayıt ve belgeleri tahrif edenler veya gizleyenler veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlar,

Hakkında on sekiz aydan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Varlığı noter tasdik kayıtları veya sair suretlerle sabit olduğu halde, inceleme sırasında vergi incelemesine yetkili kimselere defter ve belgelerin ibraz edilmemesi, bu fıkra hükmünün uygulanmasında gizleme olarak kabul edilir. Gerçek bir muamele veya duruma dayanmakla birlikte bu muamele veya durumu mahiyet veya miktar itibariyle gerçeğe aykırı şekilde yansıtan belge ise, muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belgedir. ⁽²⁾

b) Vergi kanunları uyarınca tutulan veya düzenlenen ve saklama ve ibraz mecburiyeti bulunan defter, kayıt ve belgeleri yok edenler veya defter sahifelerini yok ederek yerine başka yapraklar koyanlar veya hiç yaprak koymayanlar veya belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlar, üç yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Gerçek bir muamele veya durum olmadığı halde bunlar varmış gibi düzenlenen belge, sahte belgedir.

c) Bu Kanun hükümlerine göre ancak Maliye Bakanlığı ile anlaşması bulunan kişilerin basabileceği belgeleri, Bakanlık ile anlaşması olmadığı halde basanlar veya bilerek kullananlar iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

371 inci maddedeki pişmanlık şartlarına uygun olarak durumu ilgili makamlara bildirenler hakkında bu madde hükmü uygulanmaz.

Kaçakçılık suçlarını işleyenler hakkında bu maddede yazılı cezaların uygulanması 344 üncü maddede yazılı vergi ziyaı cezasının ayrıca uygulanmasına engel teşkil etmez.

            

——————————

(1)  Bu bölüm başlığı "Dördüncü Bölüm" ve "ceza mahkemelerince yargılanacak Suçlar ve Cezaları" iken, 22/7/1998 tarih ve 4369 sayılı Kanunun 14 üncü maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir. Daha sonra bu başlık “ Hürriyeti Bağlayıcı Ceza İle Cezalandırılacak Suçlar ve Cezaları” iken; 23/1/2008 tarihli ve 5728 sayılı Kanunun 276 ncı maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.

(2) 16/6/2009 tarihli ve 5904 sayılı Kanunun 23 üncü maddesiyle; bu maddenin (a) fıkrasında yer alan “bir yıldan” ibaresi “on sekiz aydan” şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.

3559

Cezadan indirim ⁽¹⁾

             Madde 360 – (Değişik : 23/1/2008-5728/277 md.)

359 uncu maddede yazılı suçların işlenişine iştirak eden suç ortaklarının bu suçların işlenmesinde menfaatinin bulunmaması halinde, Türk Ceza Kanununun suça iştirak hükümlerine göre hakkında verilecek cezanın yarısı indirilir.

             Bilgi vermekten çekinenler ile 257 nci madde hükmüne uymayanlar:

             Madde 361 – (Mülga : 22/7/1998 - 4369/82 md.)

             Vergi mahremiyetinin ihlali:

             Madde 362 – (Değişik : 23/1/2008-5728/278 md.)

Bu Kanunda yazılı vergi mahremiyetine uymaya mecbur olan kimselerden bu mahremiyeti ihlal edenler, Türk Ceza Kanununun 239 uncu maddesi hükümlerine göre cezalandırılır.

             Mükelleflerin özel işlerini yapan memurlar:

             Madde 363 – (Değişik : 23/1/2008-5728/279 md.)

Bu Kanunun 6 ncı maddesinin son fıkrası gereğince mükelleflerin vergi kanunlarının uygulanması ile ilgili hesap, yazı ve sair özel işlerini yapmaları yasak edilen memurlardan bu yasağa aykırı harekette bulunanlar Türk Ceza Kanununun 257 nci maddesinin birinci fıkrası hükmüne göre cezalandırılır. Bu hareketlerle vergi ziyaına neden olunması halinde, kişiye ayrıca bu Kanunun 344 üncü maddesine göre vergi ziyaı cezası kesilir.

ÜÇÜNCÜ KISIM

Vergi Cezasının Kesilmesi, Ödenmesi ve Kalkması

BİRİNCİ BÖLÜM

Ceza Kesme

             Cezayı gerektiren olayın tesbiti:

             Madde 364 – Vergi cezalarını gerektiren olaylar vergi dairelerince veya yoklamaya ve vergi incelemesine yetkili olanlar tarafından tesbit olunur. Yoklama ve vergi incelemesi sırasında raslanan, vergi cezasını gerektirici olayların, raporlarda gösterilmesi, delillerin kaybolması ihtimalinin bulunduğu hallerde bunların tutanakla tesbit edilmesi mecburidir.

             Ceza kesme yetkisi:

             Madde 365 – Vergi cezaları olayların ilgili bulunduğu vergi bakımından mükellefin bağlı olduğu vergi dairesi tarafından kesilir.

             Damga Resmine ve pul ile alınan diğer vergilere mütaallik olaylarda vergi cezasını kesecek vergi dairelerini Maliye Bakanlığı belli eder.

             Ceza ihbarnamesi:

             Madde 366 – Kesilen vergi cezaları ilgililere (Ceza ihbarnamesi) ile tebliğ olunur.

             Ceza ihbarnamesinde aşağıdaki bilgiler bulunur:

             1. İhbarnamenin sıra numarası;

             2. Tanzim tarihi;

             3. İlgililerin soyadı, adı ve unvanı;

–––––––––––––

(1) Bu madde başlığı “İştirak”iken, 23/1/2008 tarihli ve 5728 sayılı Kanunun 277 nci maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.

3560

            4. Varsa mükellef numarası; (Mükellef hesap numarası)

             5. İlgilinin açık adresi;

             6. Olayın izahı; (Kanunun madde ve fıkra numaraları gösterilmek ve mevcut deliller bildirilmek suretiyle)

             7. Olayın ilgili bulunduğu vergilendirme veya hesap dönemi;

             8. Varsa cezanın ilgili bulunduğu vergiye ait ihbarnamenin tarih ve numarası;

             9. Varsa tekerrür ve içtima durumu;

             10. Vergi cezasının hesabı ve miktarı;

             11. (Değişik : 23/6/1982 - 2686/39 md.) Vergi mahkemesinde dava açma süresi.

             Cezayı gerektiren olayın tesbitine dair tutanak sureti ile inceleme raporunun birer örneği ihbarnameye bağlanır.

             Bazı kaçakçılık suçlarının cezalandırılmasında usül: ⁽¹⁾⁽²⁾

             Madde 367 – (Değişik : 23/1/2008-5728/280 md.)

(Değişik birinci fıkra: 23/7/2010-6009/13 md.) Yaptıkları inceleme sırasında 359 uncu maddede yazılı suçların işlendiğini tespit eden Vergi Müfettişleri ve Vergi Müfettiş Yardımcıları tarafından ilgili rapor değerlendirme komisyonunun mütalaasıyla doğrudan doğruya ve vergi incelemesine yetkili olan diğer memurlar tarafından ilgili rapor değerlendirme komisyonunun mütalaasıyla vergi dairesi başkanlığı veya defterdarlık tarafından keyfiyetin Cumhuriyet başsavcılığına bildirilmesi mecburidir.

359 uncu maddede yazılı suçların işlendiğine sair suretlerle ıttıla hasıl eden Cumhuriyet başsavcılığı hemen ilgili vergi dairesini haberdar ederek inceleme yapılmasını talep eder.

Kamu davasının açılması, inceleme neticesinin Cumhuriyet başsavcılığına bildirilmesine talik olunur.

359 uncu maddede yazılı suçlardan dolayı cezaya hükmedilmesi, vergi ziyaı cezası veya usulsüzlük cezalarının ayrıca uygulanmasına engel teşkil etmez.

Ceza mahkemesi kararları, bu Kanunun dördüncü kitabının ikinci kısmında yazılı vergi cezalarını uygulayacak makam ve mercilerin işlem ve kararlarına etkili olmadığı gibi, bu makam ve mercilerce verilecek kararlar da ceza hâkimini bağlamaz.

İKİNCİ BÖLÜM

Cezaların Ödenmesi ve Kalkması

             Vergi cezalarının ödenme zamanı:

             Madde 368 – (Değişik : 23/6/1982 - 2686/41 md.)

             Vergi Cezaları:

             1. Cezaya karşı vergi mahkemesinde dava açılmamışsa dava açma süresinin bittiği tarihten;

             2. Cezaya karşı dava açılmışsa, vergi mahkemesi kararı üzerine vergi dairesince düzenlenecek ihbarnamenin ilgiliye tebliğ tarihinden:

             Başlayarak bir ay içinde ödenir.

             (Ek : 22/7/1998 - 4369/16 md.; mülga : 11/8/1999 - 4444/14 md.) ⁽³⁾

——————————

(1)  30/12/1980 tarih ve 2365 sayılı Kanunun 86 ncı maddesi ile değişik şeklidir.

(2)  7/7/2011 tarihli ve 646 sayılı KHK’nin 4 üncü maddesiyle, bu maddenin birinci fıkrasında yer alan “maliye müfettişleri, hesap uzmanları ile bunların yardımcıları ve gelirler kontrolörleri ile stajyer gelirler kontrolörleri” ibaresi “Vergi Müfettişleri ve Vergi Müfettiş Yardımcıları” şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.

(3)  Bu fıkra, 22/7/1998 tarih ve 4369 sayılı Kanunun 16 ncı maddesiyle eklenmiş, ancak 1/1/2003 tarihinde yürürlüğe gireceği için metne işlenmeden, 11/8/1999 tarih ve 4444 sayılı Kanunun 14 üncü maddesiyle yürürlükten kaldırılmıştır.(Sözkonusu fıkra için bakınız: Kanunlar külliyatı 6 ncı cilt sayfa 7598)

3561

            Yanılma ve görüş değişikliği: ⁽¹⁾

             Madde 369 – (Değişik: 23/7/2010-6009/14 md.)

Yetkili makamların mükellefin kendisine yazı ile yanlış izahat vermiş olmaları veya bir hükmün uygulanma tarzına ilişkin bir içtihadın değişmiş olması halinde vergi cezası kesilmez ve gecikme faizi hesaplanmaz.

Bir hükmün uygulanma tarzı hususunda yetkili makamların genel tebliğ veya sirkülerde değişiklik yapmak suretiyle görüş ve kanaatini değiştirmesi halinde, oluşan yeni görüş ve kanaate ilişkin genel tebliğ veya sirküler yayımlandığı tarihten itibaren geçerli olup, geriye dönük olarak uygulanamaz. Şu kadar ki, bu hüküm yargı mercileri tarafından iptal edilen genel tebliğ ve sirküler hakkında uygulanmaz.

             Madde 370 – (Mülga : 30/12/1980 - 2365/89 md.)

             Pişmanlık ve ıslah:

             Madde 371 – (Değişik: 23/1/2008-5728/281 md.)

Beyana dayanan vergilerde vergi ziyaı cezasını gerektiren fiilleri işleyen mükelleflerle bunların işlenişine iştirak eden diğer kişilerin kanuna aykırı hareketlerini ilgili makamlara kendiliğinden dilekçe ile haber vermesi hâlinde, haklarında aşağıda yazılı kayıt ve şartlarla vergi ziyaı cezası kesilmez.

1. Mükellefin keyfiyeti haber verdiği tarihten önce bir muhbir tarafından her hangi resmi bir makama dilekçe ile veya şifahi beyanı tutanakla tevsik edilmek suretiyle haber verilen husus hakkında ihbarda bulunulmamış olması (Dilekçe veya tutanağın resmi kayıtlara geçirilmiş olması şarttır.).

2. Haber verme dilekçesinin yetkili memurlar tarafından mükellef nezdinde her hangi bir vergi incelemesine başlandığı veya olayın takdir komisyonuna intikal ettirildiği günden evvel (Kaçakçılık suçu teşkil eden fiillerin işlendiğinin tespitinden önce) verilmiş ve resmi kayıtlara geçirilmiş olması.

3. Hiç verilmemiş olan vergi beyannamelerinin mükellefin haber verme dilekçesinin verildiği tarihten başlayarak onbeş gün içinde tevdi olunması.

4. Eksik veya yanlış yapılan vergi beyanının mükellefin keyfiyeti haber verme tarihinden başlayarak onbeş gün içinde tamamlanması veya düzeltilmesi.

5. Mükellefçe haber verilen ve ödeme süresi geçmiş bulunan vergilerin, ödemenin geciktiği her ay ve kesri için, 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesinde belirtilen nispette uygulanacak gecikme zammı oranında bir zamla birlikte haber verme tarihinden başlayarak onbeş gün içinde ödenmesi.

Bu madde hükümleri, emlak vergisi ile ilgili olarak uygulanmaz.

             Ölüm:

             Madde 372 – Ölüm halinde vergi cezası düşer

             Mücbir sebepler:

             Madde 373 – Bu kanunda yazılı mücbir sebeplerden her hangi birinin vukua geldiği malüm ise veya tevsik ve ispat olunursa vergi cezası kesilmez.

–––––––––––––––––

(1) Bu madde başlığı “Yanılma:” iken  23/7/2010 tarihli ve 6009 sayılı Kanunun 14 üncü maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.

3562

             Ceza kesmede zamanaşımı:

             Madde 374 – Aşağıda yazılı süreler geçtikten sonra vergi cezası kesilmez:

             1. (Değişik : 23/6/1982 - 2686/42 md.) vergi ziyaı cezasında cezanın bağlı olduğu vergi alacağının doğduğu takvim yılını takip eden yılın birinci gününden; 353 ve mükerrer 355 inci maddeler uyarınca kesilecek usulsüzlük cezalarında, usulsüzlüğün yapıldığı yılı takip eden yılın birinci gününden başlayarak beş yıl (114 üncü maddenin ikinci fıkrası hükmü ceza zamanaşımı için de geçerlidir.);

             2. Usulsüzlükte, usulsüzlüğün yapıldığı yılı takip eden yılın birinci gününden başlıyarak iki yıl;

             (Değişik  : 22/7/1998 - 4369/81 md.) Ancak 336 ncı madde hükmüne göre vergi ziyaı cezası ile usulsüzlüğün birleşmesi halinde kesilecek ceza, vergi ziyaı cezası için belli edilen zamanaşımı süresi içinde kesilir.

             Bu süreler içinde ceza ihbarnamesi tebliğ edilmekle zamanaşımı kesilmiş olur.

            Vergi cezalarında yapılan hatalar:

             Madde 375 – Vergi cezalarında yapılan hatalar, bu kanunda vergi hataları için belli edilen usul ve şartlara göre düzeltilir.

             Vergi ziyaı, usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarında indirme

             Madde 376 – (Değişik : 22/7/1998 - 4369/17 md.)

             İkmalen, re'sen veya idarece tarh edilen vergi veya vergi farkını ve aşağıda gösterilen indirimlerden artakalan vergi ziyaı, usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarını mükellef veya vergi sorumlusu ihbarnamelerin tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde ilgili vergi dairesine başvurarak vadesinde veya 6183 sayılı Kanunda belirtilen türden  teminat göstererek vadenin bitmesinden itibaren üç ay içinde ödeyeceğini bildirirse:

             1. Vergi ziyaı cezasında birinci defada yarısı, müteakiben kesilenlerde üçte biri,

             2. Usulsüzlük veya özel usulsüzlük cezasının üçte biri;

             İndirilir.

             Mükellef veya vergi sorumlusu ödeyeceğini bildirdiği vergi ve vergi cezasını yukarıda yazılı süre içinde ödemez veya dava konusu yaparsa bu madde hükmünden faydalandırılmaz.

             Yukarıdaki hükümler vergi aslına tabi olmaksızın kesilen usulsüzlük cezaları hakkında da uygulanır.

3562-1

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Uzlaşma ⁽¹⁾

             Uzlaşmanın konusu , kapsamı, komisyonlar ve şekli

             Ek Madde 1 – (Ek: 19/2/1963 - 205/22 md.; Değişik : 22/7/1998 - 4369/18 md.)

             Mükellef tarafından, ikmalen, re'sen veya idarece tarh edilen vergilerle bunlara ilişkin vergi ziyaı cezalarının (359 uncu maddede yazılı fiillerle vergi ziyaına sebebiyet verilmesi halinde tarh edilen vergi ve kesilen ceza ile bu fiillere iştirak edenlere kesilen ceza hariç) tahakkuk edecek miktarları konusunda, vergi ziyaına sebebiyet verilmesinin kanun hükümlerine yeterince nüfuz edememekten ya da 369 uncu maddede yazılı yanılmadan kaynaklandığının veya bu Kanunun 116, 117 ve  118 inci maddelerinde yazılı vergi hataları ile bunun dışında her türlü maddi hata bulunduğunun veya yargı kararları ile idarenin ihtilaf konusu olayda görüş farklılığının olduğunun ileri sürülmesi durumunda, idare bu bölümde yer alan hükümler çerçevesinde mükellefler ile uzlaşabilir. Uzlaşma konusu verginin matrah farkları itibariyle bölünebildiği durumlarda uzlaşma sadece toplam matrah farkının bu bölümüne isabet eden vergi kısmı için de yapılabilir. Uzlaşma talebi vergi ihbarnemesinin tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde yapılır. Uzlaşmanın vaki olmaması veya temin edilememesi halinde yeniden uzlaşma talebinde bulunulamaz. Uzlaşmanın vaki olmadığına dair tutanağa idarenin nihai teklifi yazılır. Mükellef dava açma süresinin sonuna kadar teklif edilen vergi ve cezayı kabul ettiğini yazılı olarak bildirirse bu takdirde uzlaşma sağlanmış sayılır. Mükellef, uzlaşma görüşmelerinde, bağlı olduğu meslek odasından bir temsilci ve 3568 sayılı Kanuna göre kurulan meslek odasından bir meslek mensubu bulundurabilir.⁽²⁾⁽³⁾

             Sürekli, geçici ve merkezi uzlaşma komisyonlarının teşkili, uzlaşmaya müracaat etmeye yetkili olanların belirlenmesi, uzlaşmanın şekli, uzlaşmaya konu edilebilecek vergi, resim ve harçların belirlenmesi, uzlaşma komisyonlarının yetkileri, uzlaşmanın yapılmasına ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığınca çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir. İl özel idareleri ve belediyelere ait vergi, resim ve harçlar için bu yönetmelik İçişleri Bakanlığınca hazırlanır.

Maliye Bakanlığı vergi incelemesine dayanılarak tarh edilecek vergilerde tarhiyat öncesi uzlaşma yapılmasına izin verebilir.

——————————

(1)    Bu bölüm ve başlığı, 19/2/1963 tarih ve 205 sayılı Kanunun 22 nci maddesi ile eklenmiştir.

(2)    Bu fıkrada yer alan, "Mükellef tarafından, ikmalen, re'sen veya idarece yapılacak tarhiyatta..." ibaresi, 11/8/1999 tarih ve 4444 sayılı Kanunun 7 nci maddesiyle, metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.

(3) 20/2/2008 tarihli ve 5736 sayılı Kanunun 6 ncı maddesiyle; bu fıkrada bulunan (344 üncü maddenin üçüncü fıkrası uyarınca vergi ziyaı cezası kesilen tarhiyata ilişkin vergi ve ceza hariç) ibaresi, "(359 uncu maddede yazılı fiillerle vergi ziyaına sebebiyet verilmesi halinde tarh edilen vergi ve kesilen ceza ile bu fiillere iştirak edenlere kesilen ceza hariç)" şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.

3563

             Uzlaşmanın şümulü:

             Ek Madde 2 – (Ek : 19/2/1963 - 205/22 md.; Mülga : 22/7/1998 - 4369/82 md.)

             Uzlaşma komisyonları:

             Ek Madde 3 – (Ek : 19/2/1963 - 205/22 md.; Mülga : 22/7/1998 - 4369/82 md.)

             Uzlaşma talebi:

             Ek Madde 4 – (Ek : 19/2/1963 - 205/22 md.; Mülga : 22/7/1998 - 4369/82 md.)

             Uzlaşma talebinin tetkiki:

             Ek Madde 5 – (Ek : 19/2/1963 - 205/22 md.; Mülga : 22/7/1998 - 4369/82 md.)

             Uzlaşma komisyonu muamelelerinin kesinliği:

             Ek Madde 6 – (Ek : 19/2/1963 - 205/22 md.)

             Uzlaşma komisyonlarının tutacakları (...) ⁽¹⁾ uzlaşma tutanakları kesin olup gereği vergi dairelerince derhal yerine getirilir.

             (Değişik : 23/6/1982 - 2686/46 md.) Mükellef veya adına ceza kesilen; üzerinde uzlaşılan ve tutanakla tespit olunan hususlar hakkında dava açılmaz ve hiçbir mercie şikayette bulunamaz.

            

             Dikkat: (Devamı 3565 inci sayfadadır.)

——————————

(1)    Bu fıkrada yeralan "uzlaşma komisyonlarının ek 5 inci maddeye göre tutacakları" ibaresi, 22/7/1998 tarih ve 4369 sayılı Kanunun 18 inci maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.

3565

             Uzlaşma ve vergi mahkemesinde dava açma:

             Ek Madde 7 - (Ek: 19/2/1963 - 205/22 md.; Değişik: 23/6/1982 - 2686/47 md.)

             Müddeti içinde uzlaşma talebinde bulunan mükellef veya ceza muhatabı uzlaşma talep ettiği vergi veya ceza için, ancak uzlaşma vaki olmadığı takdirde dava açma yoluna gidebilir.

             Mükellef veya ceza muhatabı aynı vergi veya ceza için uzlaşma talebinden önce dava açmışsa dava, uzlaşma işleminin sonuca bağlanmasından önce vergi mahkemelerince incelenmez; herhangi bir sebeple incelenir ve karara bağlanırsa bu karar hükümsüz sayılır.

             Uzlaşmanın vaki olması halinde mükellef, üzerinde uzlaşılan vergi ve cezaya (bunlardan birisi üzerinde uzlaşılmış olsa dahi her ikisine); adına sadece ceza kesilmiş bulunan, üzerinde uzlaşılan işbu cezaya karşı dava açamaz.

             Uzlaşmanın vaki olmaması halinde mükellef veya ceza muhatabı; tarhedilen vergiye veya kesilen cezaya, uzlaşmanın vaki olmadığına dair tutanağın kendisine tebliğinden itibaren genel hükümler dairesinde ve yetkili vergi mahkemesi nezdinde dava açabilir. Bu takdirde, dava açma müddeti bitmiş veya 15 günden az kalmış ise bu müddet tutanağın tebliği tarihinden itibaren 15 gün olarak uzar.

             Uzlaşmanın vaki olmaması halinde, yukarıdaki ikinci fıkra uyarınca durdurulmuş olan davanın görülmesine, keyfiyetin vergi dairesince işarı üzerine vergi mahkemesinde devam olunur.

             Ödeme:

             Ek Madde 8 – (Ek : 19/2/1963 - 205/22 md.)

             Uzlaşma konusu yapılan vergi ve cezalar;

             1. Uzlaşma vakı olduğu takdirde, uzlaşma tutanağı vergi ve cezaların ödeme zamanlarından önce ilgiliye tebliğ edilmişse kanuni ödeme zamanlarında; ödeme zamanları kısmen veya tamamen geçtikten sonra tebliğ edilmişse ödeme süreleri geçmiş olanlar uzlaşma tutanağının tebliğinden itibaren bir ay içinde;

             2. (Değişik : 23/6/1982 - 2686/48 md.) Uzlaşma vaki olmadığı takdirde, bu Kanunun 112 ve 368 inci maddeleri hükümleri ile 2577 sayılı İdari Yargılma Usulü Kanununun 27 nci maddesinin 8 numaralı bendi hükmü dairesinde;

             ödenir.

             Uzlaşma ve cezalarda indirme:

             Ek Madde 9 – (Ek : 19/2/1963 - 205/22 md.)

             Bu bölüm uyarınca üzerinde uzlaşılan vergi ve cezalar hakkında 376 ncı madde hükümleri; hakkında 376 ncı madde hükümleri uygulanan vergi ve cezalar için bu bölüm hükümleri uygulanmaz. Ancak, ceza muhatabının, uzlaşma tutanağını imzalayıncaya kadar uzlaşma talebinden vazgeçtiğini beyanla hadiseye 376 ncı maddenin uygulanmasını isteme hakkı mahfuzdur.

             Tüzük:

             Ek Madde 10 – (Ek: 19/2/1963 - 205/22 md.; Mülga: 26/12/1993 - 3946/38 md.)

3566

             Tarhiyet öncesi uzlaşma:

             Ek Madde 11 – (Ek : 4/12/1985 - 3239/33 md.)

             (Değişik birinci fıkra : 11/8/1999 - 4444/7 md.) Maliye Bakanlığı, vergi incelemesine dayanılarak tarh edilecek vergilerle kesilecek cezalarda (359 uncu maddede yazılı fiillerle vergi ziyaına sebebiyet verilmesi halinde tarh edilecek vergi ve kesilecek ceza ile bu fiillere iştirak edenlere kesilecek ceza hariç) tarhiyat öncesi uzlaşma yapılmasına izin verebilir. ⁽¹⁾

             Tarhiyattan önce uzlaşmaya varılması halinde tutanakla tespit edilen bu husus hakkında dava açılamaz ve hiçbir mercie şikayette bulunulamaz. (Ek : 3/12/1988 - 3505/10 md.) Uzlaşılan vergi miktarı üzerinden, bu Kanunun 112 nci maddesine göre gecikme faizi hesaplanır.

             Tarhiyat öncesi uzlaşmanın temini edilememiş veya uzlaşma müzakeresinde uzlaşmaya varılamamış olması halinde mükellefler veya ceza muhatabı olanlar verginin tarhından ve cezanın kesilmesinden sonra uzlaşma talep edemezler.

Tarhiyat öncesi uzlaşmaya ilişkin esas ve usuller Yönetmelikte belirtilir.

             Ücretlilere vergi iadesinde uzlaşma:

             Ek Madde 12 – (Ek: 4/12/1985 - 3239/33 md.)

             2978 sayılı Ücretlilere Vergi İadesi Hakkında Kanunun 6 ncı maddesi uyarınca kesilen cezalar uzlaşma mevzuuna dahildir.

             Ek Madde 13 – (Ek : 24/3/1988 - 3418/32 md.)⁽³⁾

             (Fıkra 1,2,3 Mülga: 20/6/2001-4684/15 md)

             4. (…)⁽²⁾

             a) (Mülga : 11/10/2011-KHK-666/1 md.)

             b) (Mülga: 11/10/2011-KHK-666/1 md.)

             c) (Mülga: 11/10/2011-KHK-666/1 md.)

             d) (Ek: 28/12/2001-4731/4 md.; Mülga: 11/10/2011-KHK-666/1 md.)

             (…) ⁽²⁾

             (Mülga paragraf: 11/10/2011-KHK-666/1 md.)

             (Ek : 26/12/1993 - 3946/2 md. ; Mülga paragraf: 11/10/2011-KHK-666/1 md.)

             (Ek : 26/12/1993 - 3946/2 md. ; Mülga paragraf: 11/10/2011-KHK-666/1 md.)

             (Ek : 26/12/1993 - 3946/2 md. ; Mülga paragraf: 11/10/2011-KHK-666/1 md.)

             (Mülga beşinci fıkra: 20/6/2001-4684/15 md.)

             6. (Ek: 7/7/2011-KHK-646/4 md.; Mülga: 11/10/2011-KHK-666/1 md.)

––––––––––––

(1) 20/2/2008 tarihli ve 5736 sayılı Kanunun 6 ncı maddesiyle; bu fıkrada bulunan  "(344 üncü maddenin üçüncü fıkrası uyarınca vergi ziyaı cezası kesilecek tarhiyata ilişkin vergi ve ceza hariç)" ibaresi "(359 uncu maddede yazılı fiillerle vergi ziyaına sebebiyet verilmesi halinde tarh edilecek vergi ve kesilecek ceza ile bu fiillere iştirak edenlere kesilecek ceza hariç)"şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.

(2) Bu fıkrada yer alan “Maliye Bakanı:” ve “Yetkilidir.” ibareleri 11/10/2011 tarihli ve 666 sayılı KHK’nin 1 inci maddesiyle yürürlükten kaldırılmıştır.

(3) 11/10/2011 tarihli ve 666 sayılı KHK ile bu maddede yapılan düzenlemeler; 10/10/2013 tarihli ve 28791 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Anayasa Mahkemesi’nin 27/12/2012 tarihli ve  E.: 2011/139, K.: 2012/205 sayılı Kararı ile iptal edilmiştir.