Kamu görevlisi, kamu görevi yapan kamu örgütlerinde çalışan memurlardır. Bu nedenle Kaymakamlar'da birer kamu görevlisidir.
Ancak kaymakamlık meslegini diğer memurluklardan ayırt etmeye yarayan birtakım ayrıcalıklar mevcuttur. Çünkü Kaymakamlar ilçedeki genel yönetimin başıdırlar. Valiler devletin temsilcisi sıfatına haizdir ancak Kaymakamlar devletin temsilcisi sıfatına haiz olmamakla birlikte, hükümetin doğrudan temsilcisidirler. Kaymakamlar ilçe yönetimini valinin denetiminde gözetimi altında yerine getirirler. Kaymakamlar ilçede kanunların uygulanmasından sorumludurlar. Kaymakam ilçede bulunan askeri ve yargı kuruluşları dışındaki bütün yönetsel kuruluşların üzerinde denetleme ve önlem alma yetkisine sahiptir. Kaymakamlar devlet Memurları kanununa göre mülki idare amirliği hizmetleri sınıfı içinde yer almaktadırlar.
Kaymakam olmak için gerekli şartlar kanunun ile düzenlenmiştir Kaymakamlık bir meslek memurluğudur. Kaymakamlar devlet memurlarına tanınan tüm güvence ve haklardan yararlanabilirler.
Kaymakam ortak kararname ile atanır. Ortak kararname içişleri bakanlığı müdürler kurulunun önerisi ve içişleri bakanlığının Onayı üzerine düzenlenir. Kaymakam olabilmek için Kaymakamlık sınavından geçmiş ve kaymakamlık mesleği için yetiştirilme sürecinde uygulanan üç yıllık staj dönemindenbaşarıyla geçmiş olmak gereklidir.
Staj ve yetiştirme döneminde sırasıyla şu aşamalar gerçekleşir.
1. İl merkez stajı
2. Kaymakam refikliği stajı
3. Mülkiye müfettişinin refakatinde teftiş stajı
4. İçişleri bakanlığı merkez stajı
5. Yurtdışı stajı (adaylar İngiltere'ye eğitime gönderilmektedirler)
6. Kaymakam vekilliği stajı
7. Kaymakamlık kursu
Kaymakam adaylarıyla ilgili uygulamalar 1994'te çıkarılan Kaymakam Adayları Yönetmeliği'ne göre düzenlenmektedir. Kaymakam Refiki, mülki idare amirliği hizmetleri sınıfının ilk kademesinde göreve başlayanların kaymakam olmadan evvel bir başka kaymakamın yanında bizzat bulunmak ve icraatını izlemek suretiyle zaman zaman uygulamalara da katılarak gördüğü eğitim esnasında kendisine verilen ünvandır.
Hükümet daha evvelden KPSS inin kaldırılacağı yönünde sinyaller vermişti. Yapılan yerleştirmelerin kurum sınavı şekline yavaş yavaş dönüştürüleceği ve alımların artık bu şekilde yürütüleceği kulaktan kulağa hızla yayılmaya başlamıştı. KPSSnin önemini azaltan bir değişiklikte kaymakamlık sınavı açısından geldi. 2014 yılına kadar kaymakam adaylığı sınavına girmek isteyen bir adayın, öncelikle KPSS den kamu yönetimi testi iktisat testi maliye testi genel kültür genel yetenek testi ve hukuk testinden meydana gelen puan türünü oluşturan ve 37 puan türünden en az yaklaşık olarak 85 puan ve üzerinde alması gerekiyordu. Mevcut hükümetin Aralık 2014'te yaptığı yönetmelik değişikliği sonucu kaymakam adaylığı sınavına başvurabilmek için gerekli olan puan türünden baraj puanı aşmak şartı artık kaldırılmıştı dolayısıyla KPSS ve kaymakamlık sınavının yolları artık birbirinden ayrıldı.
Artık adayları ilgilendiren daha önemli bir soru söz konusu. Kaymakamlık sınavının konu ve ders içeriklerinin henüz resmi olarak duyurulmamış olmasından dolayı KPSS puanı aranmayan kaymakamlık sınavının konularını ne olacağı yönünde adaylar tarafından merakla tartışma konusu oldu. 2015 yılının ilk altı ayı içerisinde yapılması beklenen kaymakamlık sınavının konuları isebüyük ihtimalle önceki yıllarda yapılan konulara ilave olarak kamu yönetimi ve hukuk müfredatlarında bulunan ek konularında ekleneceği düşünülüyor. Soru sayısında ise herhangi bir değişiklik beklenmiyor. Halihazırda uygulanmakta olan idari yargı Hekimliği sınavında kurum sınavı şeklinde yapılıyor hakimlik sınavına KPSS barajı olmadan yaklaşık her yıl 15.000 kişi başvuruyor ve bunların 100'de 99'u sınava katılıyor. Bu örnekten hareketle kaymakamlık sınavına baraj şartı olmadığı taktirde ortalama bu miktarda kişinin başvuracağını tahmin etmek pek de zor olmasa gerek.
